Eindelijk vakantie, en dan word je opeens ziek: dit is waarom

Je kijkt al weken uit naar je vakantie, en zodra je eindelijk vrij bent, voel je je ineens beroerd. Waarom gebeurt dit zo vaak? Verschillende factoren spelen hierbij een rol, en volgens Nederlandse experts is er een duidelijke verklaring.

Ziek zijn tijdens je vakantie wordt ook wel vrijetijdsziekte genoemd. Gezondheidspsycholoog Ad Vingerhoets van de Universiteit van Tilburg deed onderzoek naar de ziekte en sprak hierover eerder met de Rijksoverheid en verscheidene media. De klachten blijken zeer divers: van vage pijnen tot overmatige vermoeidheid, misselijkheid en griepachtige klachten waaronder koorts.

Een belangrijke oorzaak voor de vrijetijdsziekte is stress. Tijdens drukke periodes op het werk produceert ons lichaam (stress)hormonen, zoals cortisol en adrenaline, die het immuunsysteem onderdrukken​​. Wanneer we eindelijk ontspannen, neemt de aanmaak van deze hormonen af en krijgt het immuunsysteem vrij spel, waardoor het reageert op virussen en bacteriën die we eerder misschien al hebben opgelopen, maar die onderdrukt werden door de stresshormonen.

Daarnaast stijgt je adrenaline door te lang hard werken, legt Vingerhoets uit, en die gaat niet meer omlaag naar je basisniveau. Daardoor raakt je lichaam uit balans.

Ook kunnen veranderingen in dagelijkse routines en omgevingsfactoren bijdragen aan het gevoel van ziekte tijdens de vakantie. Tijdens vakanties zijn we vaak in nieuwe omgevingen met andere voedsel- en drinkgewoonten, wat kan leiden tot een verstoring van ons spijsverteringssysteem. Volgens het RIVM kunnen zulke veranderingen leiden tot maag- en darmproblemen, die vaak als ziekteverschijnselen worden ervaren​​.

Waakzame staat

Het verschijnsel dat men ziek wordt tijdens de vakantie wordt ook wel "leisure sickness" genoemd. Vingerhoets stelt in zijn onderzoek dat mensen die een sterke neiging hebben tot perfectionisme en hard werken, vaker last hebben van deze klachten​​. Hun lichaam blijft in een soort waakzame staat, wat kan leiden tot fysieke klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid en zelfs griepachtige symptomen, wanneer ze eindelijk proberen te ontspannen.

Lees ook: dit is waarom je geen openbare WiFi moet gebruiken, vooral niet op vakantie

Dit is waarom je geen openbare WiFi moet gebruiken, vooral niet op vakantie

En de derde factor die meespeelt, heeft te maken met onbekende ziekteverwekkers. Tijdens vakanties reizen mensen vaak naar nieuwe bestemmingen, wat betekent dat ze kunnen worden blootgesteld aan die nieuwe ziekteverwekkers waar hun lichaam niet aan gewend is.

Wat kun je doen om vrijetijdsziekte te voorkomen?

• Probeer een paar dagen voor je vakantie te ontspannen en je werkdruk te verminderen om de overgang soepeler te maken

• Houd je aan je normale eet- en slaapgewoonten zoveel mogelijk aan, zelfs tijdens de vakantie

• Zorg voor goede hygiëne, vooral bij reizen naar het buitenland. Was regelmatig je handen en let op wat je eet en drinkt

• Blijf actief. Lichaamsbeweging kan helpen om stress te verminderen en je immuunsysteem te versterken