'Asielzoekers frauderen met taxi’s voor medische ritten'

Een asielzoeker die voor duizenden euro’s taxi’s bestelt zonder afspraak in het ziekenhuis, taxichauffeurs die spookritten indienen om extra geld te verdienen, en een gebrekkige controle vanuit de overheid: uit onderzoek van het AD blijkt dat er op grote schaal misbruik wordt gemaakt van het ziekenvervoer voor asielzoekers.

De krant onderzocht het vervoer van asielzoekers naar medische afspraken en stuitte op opvallende zaken. In 2023 werden er zo’n 70.000 taxiritten geboekt voor ruim 11.000 asielzoekers. De kosten worden volledig vergoed door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), maar hoeveel belastinggeld hiermee gemoeid is, blijft onduidelijk. De betrokken organisaties weigeren de exacte bedragen te noemen.

Asielzoekers met een medische indicatie hebben recht op gratis taxivervoer naar het ziekenhuis. Medische zorg voor asielzoekers is uitbesteed aan het commerciële bedrijf GZA (Gezondheidszorg Asielzoekers). Via de Praktijklijn kunnen COA-medewerkers taxi's regelen voor bewoners met een medische afspraak. Deze taxi’s worden verzorgd door de vervoersbedrijven Snel Een Taxi en ZCN Vervoer. Werknemers van de Praktijklijn hebben geen inzage in medische dossiers en vertrouwt op de eerlijkheid van gebruikers.

Een medewerker van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) concludeerde in een e-mail dat een bewoner misbruik heeft gemaakt van het systeem en in totaal voor €2.500 aan onterechte taxikosten heeft veroorzaakt.

Fraudegevoelig systeem

De fraude kwam aan het licht via een e-mailwisseling uit 2023 tussen het COA en GZA. In deze mails staat beschreven dat medewerkers van de Praktijklijn geen standaardcontrole uitvoeren op de daadwerkelijke ziekenhuisafspraak. Een bevestiging wordt alleen gevraagd als een medewerker een ‘onderbuikgevoel’ heeft dat er iets niet klopt. Dit maakt het systeem uiterst fraudegevoelig.

Het AD probeerde via de Wet Open Overheid (Woo) toegang te krijgen tot deze documenten, maar het COA weigerde dit aanvankelijk op verzoek van GZA. Pas na een juridische procedure werd het bestand verstrekt – grotendeels zwartgelakt. Opmerkelijk genoeg stuurde het COA eind 2024, waarschijnlijk per ongeluk, het originele, ongelakte document door. Hieruit blijkt dat er al langere tijd zorgen zijn over de controle op het ziekenvervoer.

Spookritten

Niet alleen asielzoekers maken misbruik van het systeem. Ook sommige taxichauffeurs profiteren mee. Bij een ‘no-show’—wanneer de asielzoeker zogenaamd niet komt opdagen—ontvangen chauffeurs alsnog 80 procent van de ritprijs, zonder daadwerkelijk te rijden. Een oud-medewerker stelt: “Asielzoekers belden dat de taxi niet kwam, maar chauffeurs claimden dat ze er wel waren. Ik moest dan snel een nieuwe taxi regelen.”

Ook worden er vermoedelijk spookritten ingeboekt door taxichauffeurs die zichzelf voordoen als een asielzoeker. Ze kunnen in de taxibestel-app het COA-registratienummer van asielzoekers zien en zo ritten claimen. Een oud-medewerker noemt sommige chauffeurs simpelweg “boefjes”.

De misstanden spelen zich landelijk af, maar de precieze omvang blijft onduidelijk. Tot nu toe blijven harde maatregelen uit.