'Nieuwe pandemie kan elk moment uitbreken, waarschuwt viroloog Koopmans'

De kans op een nieuwe pandemie is groot en mogelijk dichterbij dan velen denken, waarschuwt viroloog Marion Koopmans. In een interview met EenVandaag uitte ze haar zorgen over nieuwe virussen die wereldwijd op de loer liggen. "Dat kan bij wijze van spreken al volgende maand gebeuren," zegt Koopmans.

Een recente ontwikkeling die haar waarschuwing kracht bijzet, is de ontdekking van vogelgriep bij koeien in de Verenigde Staten. "Het voorbeeld van die koeien, dat is echt niet eerder vertoond," benadrukt Koopmans. De situatie is zorgwekkend omdat het vogelgriepvirus normaal gesproken alleen onder vogels circuleert. Volgens Koopmans kan één mutatie al voldoende zijn om het virus op mensen over te laten slaan. "We zien zoveel voorbeelden van nieuwe uitbraken."

Nederland onvoldoende voorbereid

Vijf jaar na de uitbraak van corona is Nederland deels beter voorbereid, met verbeterde inkoop van medische hulpmiddelen en nieuwe methodes zoals het testen van rioolwater om uitbraken sneller op te sporen. Toch is Koopmans kritisch. Ze kijkt terug op de coronacrisis, waarin kwetsbaarheden in de internationale aanvoerketens voor grote problemen zorgden.

"Een van de essentiële ingrediënten van de testen die in veel laboratoria worden gebruikt, werd in Wuhan gemaakt. En de wattenstaafjes die we allemaal kennen voor de monsterafname die werden in Noord-Italië gemaakt, wat ook op slot ging. Toen bleek dat die hele aanvoerketen als een kaartenhuis in elkaar stortte," zegt ze.

Deltaplan voor infectieziekten

Koopmans roept de overheid op tot een sterkere aanpak van infectiezieken en haalt als voorbeeld de Watersnoodramp aan in de jaren '50. "En toen is gezegd: 'Dit kan niet meer, we moeten zorgen dat we dit beter doen', en ik zou eigenlijk willen dat we net zoiets zouden doen voor die infectieziekten. Een soort deltaplan."

De viroloog is kritisch op de voorgestelde bezuinigingen van minister Fleur Agema, die 300 miljoen euro wil korten op pandemische paraatheid. "Ik denk dat het onverstandig is om de aandacht ervoor te verslappen," zegt ze.

Vaccinatiebereidheid blijft zorgelijk

Koopmans maakt zich daarnaast zorgen over de dalende vaccinatiebereidheid. Volgens haar hebben de discussies tijdens de coronacrisis het wantrouwen vergroot. "Ik snap dat mensen daardoor gaan twijfelen en het niet meer weten," zegt ze. Maar ze benadrukt dat vaccins essentieel blijven. "Als steeds minder mensen vertrouwen hebben in vaccins, verliezen we een belangrijke pijler in de bestrijding van ziekten."