Forse kritiek op 'niet te handhaven' corona-aanpak minister De Jonge

Vanuit meerdere kanten is er felle kritiek op de corona-aanpak door minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid. Zowel binnen als buiten de Tweede Kamer luidt de vraag: is de opmars van het coronavirus nog tegen te gaan door de overheid? Kijk hier live naar het debat in de Tweede Kamer met premier Rutte en minister De Jonge Verschillende politieke partijen uiten woensdag tijdens een debat hun zorgen over de capaciteit van de GGD voor het bron- en contactonderzoek. Daarnaast zetten handhavers vraagtekens bij de plannen van De Jonge om het overtreden van de quarantaineregels strafbaar te stellen.

Zorgen om GGD-capaciteit

In de Tweede Kamer wordt de minister op dit moment het vuur aan de schenen gelegd. Zowel oppositie- als coalitiepartijen hebben grote zorgen of er genoeg mankracht beschikbaar is voor het bron- en contactonderzoek, nu het aantal nieuwe besmettingen in snel tempo oploopt. Vrijdag, een dag na de persconferentie van premier Mark Rutte en De Jonge, meldden de GGD'en in Amsterdam en Rotterdam dat ze te weinig mensen hadden en het bron- en contactonderzoek moesten afschalen. In juni werden nog onderzoekers naar huis gestuurd, omdat zij vanwege het lage aantal besmettingen zaten "te duimendraaien". Lees ook: Vanaf vandaag kun je ook online een coronatest aanvragen

'Onacceptabel, nog voor de tweede golf'

"Nota bene in de brandhaarden Amsterdam en Rotterdam is de capaciteit niet op orde", zei SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen. "Het bron- en contactonderzoek is cruciaal om het virus in te dammen. Het is onacceptabel dat we deze signalen krijgen, nog voordat we in de tweede golf zitten." Coalitiepartij D66 noemt de vijf uur die voor een gemiddeld bron- en contactonderzoek zou moeten staan een "inschattingsfout". In de praktijk blijkt er namelijk gemiddeld twaalf uur voor nodig te zijn. "De GGD piept en kraakt en het bron- en contactonderzoek is onvoldoende geregeld", vindt fractievoorzitter Rob Jetten. 50PLUS wil dat medewerkers meer betaald krijgen voor hun werk. "Er wordt HBO-niveau gevraagd en bij voorkeur spreken kandidaten ook nog minstens twee talen", zegt Kamerlid Leoni Sazias. "Hier krijgen zij elf euro bruto per uur voor. Minister, is dat niet wat weinig?"

'Quarantaine niet handhaafbaar'

PVV-leider Geert Wilders zegt dat het "vreselijk fout gaat" bij de GGD. "Hoe kan het dat bij dertig procent van de gevallen geen onderzoek volgt?" Hij noemt het plan van De Jonge voor verplichte quarantaine een "bliksemafleider" voor de problematiek bij het bron- en contactonderzoek. Volgens het plan zou iedereen die in contact is geweest met iemand die besmet blijkt te zijn verplicht in quarantaine moeten. "Disproportioneel en niet handhaafbaar", oordeelt Wilders. "Niet thuisblijven wordt strafbaar gesteld, voor mensen die vaak niet eens ziek zijn. Krijgen die dan een agent of boa voor de deur? Waanzin!" Ook handhavers zelf twijfelen aan de verplichte quarantaine, omdat zij al genoeg taken hebben. "Het is geen goed idee als dat alleen op het bordje van de boa's komt te liggen", zegt voorzitter Richard Gerrits van vakbond BOA ACP. "Die worden al genoeg belast." Lees ook: Wijkverpleegkundigen hopen op betere bescherming bij tweede corona-golf

Strengere regels op komst

De controle van de verplichte quarantaine zal volgens De Jonge een taak van de veiligheidsregio's worden, en het is aannemelijk dat daarbij een rol is weggelegd voor de boa's. Welke straf er zal volgen bij een overtreding werkt het Openbaar Ministerie de komende tijd uit. De strengere regels moeten halverwege volgende week ingaan. Vakbondsvoorzitter Gerrits meent dat als controle bij mensen thuis zal plaatsvinden, dat eerder een taak is voor de politie. "Die is gewend bij mensen thuis te komen, boa's zijn er meer voor de openbare ruimte." Als de taken in afstemming met de politie worden uitgevoerd, dan is het volgens Gerrits een ander verhaal. "Maar er is verder niets naar de boa's hierover gecommuniceerd, dus wij zijn erg nieuwsgierig wat de precieze invulling gaat worden." Ruud Kuin, voorzitter van de Nederlandse BOA Bond, vindt het een logische maatregel dat de quarantaine verplicht wordt gesteld. Als boa's verantwoordelijk worden voor de controle, staan ze daarvoor open."Maar het is wéér een taak erbij. We hebben het al extra druk door onderbezetting en de extra taken die zij krijgen zoals het controleren van mondkapjes in winkelstraten."

'Niet leuk, wel nodig'

Bijval krijgt De Jonge van het CDA, de partij waarvoor hij lijsttrekker is bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. Kamerlid Joba van den Berg wil zelfs nog verder gaan en mensen die terugkeren uit een risicogebied verplichten zich te laten testen. Ook de VVD van premier Rutte steunt de quarantaineverplichting. "We zien een verslapping in de naleving van de basisregels en we zien het aantal besmettingen oplopen", aldus Kamerlid Hayke Veldman. "Dat vraagt om handhaving en een stevige aanpak. Is niet leuk, wel nodig." Lees ook: Jan (94) overweldigd door aantal reacties na oproep aan jongeren om het 'kalm aan te doen'

Werknemers verplicht testen?

Ondernemers vrezen dat het nieuwe beleid ervoor zorgt dat het aantal werknemers dat thuiszit flink kan oplopen. Als alternatief op de verplichte quarantaine pleiten werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland ervoor om werknemers te verplichten zich meteen te laten testen op het virus als ze in contact zijn gekomen met een besmet persoon. "Lang niet iedereen kan vanuit huis werken en de rekening daarvoor ligt bij de werkgever, die het loon moet doorbetalen", zegt Jacco Vonhof van MKB-Nederland. Volgens de voorzitter hebben veel bedrijven het tijdens de coronacrisis al moeilijk genoeg. "We kunnen ons niet permitteren dat grote groepen mensen onnodig thuiszitten." De werkgevers willen daarom hun werknemers kunnen verplichten om zich snel te laten testen op het coronavirus. Ook als ze terugreizen uit zogenoemde oranje of rode gebieden. "Wie niet is besmet, hoeft niet thuis te blijven en kan weer aan het werk", vindt Vonhof. Redactie/ANP