Krijgen jongeren voorrang op laatste ic-bed, of moeten artsen loten?

Als het aan de Tweede Kamer ligt mag er - in uiterste gevallen - op basis van leeftijd bepaald worden welke patiënten een plek krijgen op de intensive care. Als er bij 'code zwart' gekozen moet worden tussen ernstig zieken met dezelfde overlevingskans, krijgen jongeren voorrang, vinden de Kamerleden. Maar is dat wel eerlijk?

Volg het laatste nieuws over het coronavirus in Nederland via ons liveblog

Het kabinet wil ziekenhuizen juist verbieden om bij acuut beddentekort op basis van leeftijd te bepalen wie nog een plek krijgt op de ic. Zij willen dat er geloot wordt. Artsen en ethici hebben de afgelopen maanden zelf een draaiboek opgesteld voor dat 'zwarte' scenario. Daarin staat dat als er écht geen andere opties zijn, jongere coronapatiënten voorrang moeten krijgen op oudere zieken in levensgevaar. Minister Tamara van Ark voor Medische Zorg gaat nu weer in gesprek met alle partijen om daarna een knoop door te hakken.

Andere ziektes en overlevingskans

In het draaiboek staat verder dat er eerst wordt gekeken naar andere ziektes, overlevingskans en de kans op een goed herstel. Ook wordt er rekening gehouden met de behandelduur. Patiënten die waarschijnlijk kort op de ic zullen liggen, bijvoorbeeld na een ernstig ongeluk of acute ziekte, krijgen voorrang op coronapatiënten. Zeker als die naar verwachting lang een bed bezet zullen houden.

Lees ook: Eerste prik met coronavaccin in Nederland gezet, verpleegkundige Sanna als eerst ingeënt

Ook (onmisbare) zorgmedewerkers krijgen voorrang. Als er dan nóg patiënten wachten op een plek, wordt er gekeken naar leeftijd. Dit omdat volgens de artsen jongeren nog niet zo lang van het leven genoten hebben als de ouderen en zij op deze manier ook 'hun eerlijke deel' van het leven krijgen.

Leeftijd of lotingsysteem?

Wij legden dit duivels dilemma voor aan ruim 3.000 deelnemers van het Hart van Nederland-panel. Slechts 18 procent van de ondervraagden vindt een lotingsysteem - wat het kabinet wil - een goed idee. Een veel groter deel (29 procent) vindt het eerlijker als de jongste patiënt voorrang krijgt. 

Ook zijn ondervraagden die vinden dat mensen die zich niet aan de coronaregels hebben gehouden, achteraan moeten aansluiten. Leo Bisschops van KBO-Brabant is blij dat de Tweede Kamer zich heeft uitgesproken tegen het kabinetsvoorstel. De seniorenvereniging met zo'n 125.000 leden is ook van mening dat jongeren voor moeten gaan in het zwarte scenario en dat loting een slecht idee is.

Lees ook: Hoe werkt het coronavaccin van Pfizer en is het veilig? Alles wat je moet weten op een rij

"Doe het de 15-jarige, de 75-jarige, hun naasten en de betrokken artsen niet aan", roept Bisschops op. "Als er vijf vergelijkbare patiënten zijn, en er is één bed beschikbaar, dan moet er volgens ons gekeken worden naar hoeveel leven je al achter de rug hebt. Dat lijkt ons de meest faire benadering", aldus Bisschops.

Coronapatiënt Henk wil geen loting

De 63-jarige Henk Hamminga uit Dronten is het daar roerend mee eens, ook al overleefde hij zelf corona nadat hij 57 dagen op de ic lag. "Jongeren hebben toch meer kans het te overleven. Hoewel het mij een onmogelijke keus lijkt die je als arts moet maken." We vroegen het Hart van Nederland-panel ook of zij hun plekje op de ic zouden afstaan aan een ander.

Opvallend dat jongeren veel onbaatzuchtiger blijken dan ouderen. Van de deelnemers onder de dertig zei maar liefst een derde hun plek af te zullen staan. Bij de mensen tussen de dertig en vijftig was die bereidheid al een stuk minder (25 procent).

Wat vindt Nederland is het opiniepanel van Hart van Nederland. Het panel bestaat op dit moment uit 35.000 leden. Per onderzoek wordt een deel van het panel uitgenodigd. Dat gebeurt op basis van de kenmerken van de deelnemers, zoals politieke voorkeur, geslacht, woonplaats, leeftijd. Alle onderzoeken vinden plaats onder begeleiding van opiniepeiler Maurice de Hond.