De klok wordt komende nacht weer verzet, maar zouden we daar niet mee stoppen?

Om twee uur vannacht gaat de klok weer een uur vooruit, maar zo vanzelfsprekend is het ingaan van de zomertijd niet meer. Sterker nog: als het aan het Europees Parlement lag, zouden we komende nacht voor de laatste keer de klok verzetten. Toch gaan we er voorlopig mee door, maar is dat verstandig?

Eerst terug naar 2019: toen besloot het Europees Parlement dat alle EU-lidstaten dit jaar moeten kiezen tussen zomer- of wintertijd, maar dit is tot nu toe nog niet gebeurd. Tegelijkertijd heeft het parlement ook een uitstelclausule aangenomen om te voorkomen dat er een wirwar aan verschillende tijdzones in Europa ontstaat.

Ook in Nederland komen we er maar niet uit. Er werd een enquête geopend, maar daar deden maar weinig landgenoten aan mee: welgeteld 0,16 procent van de bevolking. Van die kleine groep mensen gaf bijna vier op de tien aan het verzetten van de klok als 'zeer negatief' te ervaren. Ruim een derde ervaart de tijdsverschuiving als 'negatief'. 

'Kies voor permanente wintertijd'

Maar hoe moeten we dan verder: met een permanente zomer- of wintertijd? Daarover verschillen de meningen behoorlijk. Voor Bert van der Horst, als hoogleraar Chronobiologie en gezondheid verbonden aan Erasmus MC in Rotterdam, is het klip en klaar: de wintertijd moet in Nederland de standaardtijd worden.

Volgens Van der Horst sluit de wintertijd namelijk het best aan op onze biologische klok. Deze staat afgesteld op de licht-donkercyclus van het op- en ondergaan van de zon. Om lekker in ons vel te kunnen zitten, moet ons ritme zoveel mogelijk dat van de zon volgen, stelt de expert bij Hart van Nederland.

Hij vindt het daarom ook een slecht idee om de zomertijd te permanent te volgen, waardoor we eigenlijk dus een uur eerder opstaan dan ons lichaam van nature wil. Hierdoor loopt onze biologische klok niet meer gelijk met de licht-donkercyclus.

'Eigenlijk naar Engelse tijd'

De hoogleraar gaat zelfs nog een stap verder: we zitten überhaupt in de verkeerde tijdzone. "Eigenlijk zouden we zelfs naar de Engelse tijd moeten", legt hij uit. "Dan valt twaalf uur 's middags het dichtst bij het moment dat de zon op zijn hoogst staat." In Engeland is het standaard een uur vroeger dan in Nederland.

Volgens de expert hebben we eerder in de praktijk kunnen zien dat kiezen voor de zomertijd niet werkt. "In Rusland kozen ze in 2011 permanent voor de zomertijd," vertelt hij. "Het aantal mensen met slaapproblemen nam daardoor toe. Het land heeft het drie jaar volgehouden en is er toen weer mee gestopt."

'Avondmensen hebben meer last'

Onze biologische klokken lopen niet allemaal gelijk. Sommige mensen zullen daarom meer last hebben van het verzetten van de klok dan anderen. "Ochtendmensen worden van nature vanzelf vroeg wakker en slapen dus ook voldoende", weet Van der Horst.

"Avondmensen hebben echter een wekker nodig om op tijd op hun werk te komen en hebben dus te maken met een slaaptekort", vervolgt hij. Een permanente zomertijd maakt dit probleem volgens hem juist groter. "Dit zorgt ervoor dat meer mensen met een doorsnee biologische klok de wekker nodig zullen hebben."

'Slaaptekort kost 12 miljard euro'

De overheid kijkt voor de keuze voor zomer- of wintertijd vooral naar wat Duitsland doet. Om economische redenen blijven we namelijk graag gelijk lopen met ons grote buurland aan de oostgrens. Van der Horst vindt dit echter een verkeerde redenering.

"De gevolgen van slaaptekort kosten bedrijven jaarlijks twaalf miljard euro", schat de hoogleraar. Mensen die niet volgens hun interne klok leven worden overdag minder productief en gaan meer fouten maken. Volgens de expert slaapt nu al zestig procent van de Nederlanders op werkdagen een uur te kort. De helft hiervan komt zelfs twee uur tekort.

'Belangrijk voor immuunsysteem'

Ook voor onze gezondheid is het beter om naar onze biologische klok te luisteren. Slaaptekort en een verstoorde biologische klok verhogen namelijk de kans op hart- en vaatziekte en diabetes type 2. Van der Horst weet dan ook zeker dat kiezen voor de zomertijd een ongezonde keuze is. Het zorgt ook nog eens voor meer winterdepressies.

In tijde van corona is goed slapen helemaal belangrijk, zegt de expert . "Slaaptekort heeft een negatieve invloed op ons immuunsysteem". Mensen met slaapproblemen zijn daardoor mogelijk gevoeliger voor corona. De lockdown helpt onze biologische klok gelukkig wel een handje. "Over het algemeen staan we door thuiswerken wat later op, waardoor we ons natuurlijke ritme beter volgen."

Wanneer Nederland een keuze tussen winter- en zomertijd gaat maken is niet duidelijk. Aankomende nacht duurt in ieder geval weer een uurtje korter.