Kabinet wil oneerlijkheid op woningmarkt aanpakken: biedingen moeten openbaar

Een mooie en betaalbare woning tegenkomen op de huidige woningmarkt is tegenwoordig een zeldzaam gegeven. Als je dan toch een koopwoning ziet en uit voorzorg enkele tientallen duizenden euro's bovenop de vraagprijs biedt, vis je meestal alsnog naast het net. Uit klachten blijkt dat 'vriendjespolitiek' en het gebrek aan transparantie de boventoon voeren bij de verkoop van woningen. Het kabinet wil daar nu een stokje voor steken.

Volgens het kabinet moet het bieden op koophuizen eerlijker en transparanter worden. Met dat voorstel komt demissionair minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken. Verder wil ze dat de regels rond de verkoop van een huis duidelijker worden en moeten kopers gelijke kansen krijgen.

Automatisch biedlogboek

Zo moet er bij de verkoop van ieder huis moet een automatisch biedlogboek worden bijgehouden. Op die manier hebben zowel de verkopers als de biedende partijen inzicht in hoe het biedingsproces is verlopen en daarmee moet de verkoop van woningen eerlijker verlopen.

Daarnaast komen voorbehoud van financiering en een bouwkundig rapport waarschijnlijk verplicht in ieder koopcontract. Na laten veel huizenzoekers dat vallen om zo hun kansen te vergroten. Aangezien er veel meer vraag naar woningen is dan aanbod. Daarmee lopen ze echter een groter financieel risico als er veel ernstige gebreken aan de woning worden geconstateerd na de koop van het huis.

Misstanden in de makelaarswereld

In een brief aan de Tweede Kamer schrijft demissionair minister Ollongren dat er te veel misstanden zijn in de makelaarswereld en dat aansporingen om de boel te verbeteren niet breed genoeg worden opgepakt. Met een 'automatisch biedlogboek' verdwijnt de ruimte om niet integer te handelen, stelt ze.

Het pleidooi komt op het moment dat de woningmarkt muurvast zit, met zeer weinig te koop staande huizen en absurd hoge prijzen. Vier op de vijf woningen gaan binnen enkele weken boven de vraagprijs weg. Huizen worden gemiddeld bijna 20 procent duurder verkocht dan een jaar geleden. Makelaars hebben het zelf ook over excessieve biedingen van soms wel meer dan een ton boven de vraagprijs.

Duidelijkere regels voor makelaars

Verschillende andere landen werken al met een automatisch biedlogboek waarin alle biedingen automatisch terecht komen. Bieders en verkopers kunnen daardoor controleren hoe dat proces is verlopen en daarmee "verdwijnt de ruimte om niet integer te handelen", aldus Ollongren. Brancheorganisatie VBO is al een proef gestart. Ollongren wil in eerste instantie dat de branche het biedlogboek zelf regelt. Gebeurt dit niet, dan zal ze dit via wetgeving afdwingen. Verder moeten makelaars met een verbeterplan komen om de regels te verduidelijken. Er is nu nog veel onduidelijkheid over waar kopers, verkopers en makelaars zich precies aan moeten houden, omdat de regels ruimte voor interpretatie bieden. De brancheverenigingen VBO en NVM moeten dit verbeterplan nog dit jaar opstellen.

Tenslotte wil Ollongren onderzoeken of huizen op alle platforms tegelijk worden geplaatst. Alom wordt Funda, het platform waarin de NVM een groot belang heeft, nu gezien als bevoordeelde partij.

Hart van Nederland/ANP