Expert: actiegroep Kick Out Zwarte Piet laat zien dat demonstreren werkt

De actiebereidheid van Nederlanders stijgt met de jaren. In bijvoorbeeld Amsterdam werden in 2014 iets meer dan 200 demonstratie aangevraagd, in 2019 waren dat er 1400. Ook in 2020 wordt er volop gedemonstreerd. Maar werkt het ook? Ja, stelt Jacqueline van Stekelenburg, hoogleraar sociale verandering. "Het effect van demonstreren kan zijn dat politici een stapje naar links of naar rechts willen. Het kan zijn dat je beweging groeit. Of dat je de publieke opinie wil beïnvloeden."

Kick Out Zwarte Piet bereikt wat

Een schoolvoorbeeld van succesvolle demonstraties zijn volgens Van Stekelenburg die van Kick Out Zwarte Piet. Die groep organiseerde protesten tegen zwarte piet en tegen racisme. "We zien dat elk jaar demonstreren er uiteindelijk voor gezorgd heeft dat er steeds meer mensen zijn die zeggen: moet je dat wel willen, zwarte piet?" Lees ook: Politie maakt Malieveld leeg, oprichter Viruswaanzin 'versiert' Paleis van Justitie met bananen Van belang bij de organisatie en uitvoering van een succesvolle demonstratie is "laten zien dat de groep groter is dan jijzelf", legt van Stekelenburg uit. Nederlanders demonstreren zich tegenwoordig een ongeluk, maar dat valt wel in de categorie 'beter laat dan nooit'. "Andere landen demonstreren al langer en vaker, bij ons is dat wat langzamer op gang gekomen."

'Zij mogen wel, wij niet'

Demonstraties nemen doorgaans toe wanneer mensen meer vrijheden krijgen. "Dat is iets wat je interessant genoeg ook ziet na een recessie, dan zie je dat wanneer we op het zwaarste dieptepunt zitten er eigenlijk minder protesten zijn. Die komen pas als we eruit klimmen. Het zou misschien kunnen zijn dat in het diepst van de crisis iedereen alleen daarmee, en met zijn eigen zaakjes bezig is. Als het weer wat beter gaat, voelen mensen meer ruimte: zij mogen wel en wij mogen niet." Volgens Van Stekelenburg lijkt dat nu ook te gebeuren. Zo maakte de touringcarbranche als het ging om versoepelingen van de coronamaatregelen bijvoorbeeld de vergelijking met de vliegtuigbranche en de kermisbranche.