Ministerie VWS kan uitgaven van nog eens 5,1 miljard euro niet verantwoorden

De Algemene Rekenkamer spreekt nog steeds van "structurele zwakheden" op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Er zijn onder meer problemen met de afrekening van voorschotten die in de coronacrisis zijn verstrekt. Het departement kan van 5,1 miljard euro aan verstrekte voorschotten de rechtmatigheid niet verzekeren. De Rekenkamer spreekt van een "ernstige onvolkomenheid".

Er zijn maatregelen genomen om het financiële beheer op VWS te verbeteren. Maar de administratie was in 2022 nog niet op orde, concludeert de Rekenkamer. Het programma dat de zaken blijvend moest verbeteren, kwam eind vorig jaar tot een vertraging. "Wij maken ons zorgen dat het tempo eruit gaat, terwijl de problemen in het financieel beheer hardnekkig zijn."

'Ernstige bevinding'

Organisaties die grote bedragen aan voorschotten hadden ontvangen, konden in sommige gevallen volgens de Rekenkamer niet aantonen "of álle goederen en diensten waarvoor het ministerie betaalde daadwerkelijk zijn geleverd".

Dat de rechtmatigheid van miljarden aan verstrekte voorschotten ter discussie staat, is "een ernstige bevinding", benadrukt de Rekenkamer. "Omdat het over geld gaat van burgers en bedrijven, die ervan mogen uitgaan dat het juiste bedrag op de juiste plek terecht is gekomen."

Coronapandemie

De problemen bij VWS zijn volgens het departement zelf "grotendeels terug te voeren op de maatregelen die het ministerie tijdens de coronapandemie heeft moeten nemen in 2020 en 2021, en in 2022 zijn afgesloten". Vorig jaar heeft het ministerie "enorm veel energie gestoken" in het verantwoorden van uitgaven. Maar dat is niet in alle gevallen gelukt, erkent VWS.

"Dit betekent NIET dat dit geld is verdwenen, wel dat de geldende regels niet altijd goed zijn gevolgd", benadrukt een woordvoerder van het ministerie. De verantwoording moet volgend jaar verbeterd zijn, hoopt het departement.

1:56

Drie jaar corona in Nederland

Kuipers neemt het 'ter harte'

Dat VWS de uitgaven niet goed kan verantwoorden, wil volgens minister Ernst Kuipers niet zeggen "dat de gelden niet goed besteed zijn". Kuipers benadrukt wel dat hij het "onvoldoende rapportcijfer" dat VWS van de Algemene Rekenkamer heeft gekregen "zeer ter harte" neemt. "Het is echt een belangrijk signaal", zegt Kuipers over de bevindingen van de Rekenkamer. "Het niveau van verantwoording moet beter, dat zal een langetermijnaanpak vergen."

"In het hele ministerie is blijvend besef nodig van het feit dat het financieel beheer en verantwoording niet op orde zijn, terwijl de coronacrisis voorbij is", schrijft de Rekenkamer. Kuipers zegt wel dat zijn ministerie er "hard mee bezig" is om uitgaven beter te verantwoorden, maar de Rekenkamer vindt dat te langzaam gaan: "We maken ons zorgen over het tempo waarin structurele verbeteringen in het financieel beheer worden gerealiseerd", klinkt het.

Volgens Kuipers zijn de financiële tekortkomingen op zijn departement "niet allemaal issues die je eenvoudig kunt oplossen". VWS verwacht op de volgende Verantwoordingsdag een betere beurt te maken dan dit jaar.

Beschermingsmiddelen en testmateriaal

In totaal gaf VWS vorig jaar ruim 31 miljard euro uit. Daarvan ging nog 3,9 miljard naar coronamaatregelen. Het ministerie was in 2022 nog volop bezig met de afhandeling van die kosten. Onder de uitgaven die onvoldoende zijn verantwoord, zijn onder meer rekeningen voor persoonlijke beschermingsmaterialen en testmateriaal. Over rekeningen ter waarde van 1,25 miljard euro van leverancier Mediq schrijft de Rekenkamer dat het "onzeker is of de prijzen waarvoor goederen zijn aangekocht, zorgvuldig tot stand zijn gekomen". Ook staat niet vast dat alle goederen, van de afgesproken kwaliteit, echt zijn geleverd.

1:47

Einde van een tijdperk: GGD'en stoppen na vrijdag met testen op corona

Zulke onduidelijkheden zijn er ook over het afnemen van coronatesten. "Uiteraard hebben de laboratoria grote aantallen coronatesten geanalyseerd. Alleen is niet aangetoond dat alle gefactureerde analyses waarvoor is betaald, ook allemaal echt zijn uitgevoerd."

ANP