Al dertig jaar een azc én rust in het dorp, wat is het geheim van Musselkanaal?

In veel steden en dorpen is de laatste tijd onvrede over de manier waarop statushouders opgevangen worden. In Tubbergen kregen inwoners te horen dat er honderden statushouders in een hotel komen. En het Van der Valk-hotel in Purmerend is ook volgeboekt door het COA, tot grote verrassing van zowel gemeente als inwoners. Maar in Musselkanaal zit al dertig jaar een azc en daar gaat het hartstikke goed. Wat is hun geheim?

"We hebben bijna nergens last van. Het is rustig in het dorp." Maria Potze, inwoner van Musselkanaal, was in de beginjaren kritisch over de komst van het azc, maar is nu positief. "We hebben als dorp sterke voorwaarden gelegd tegen de komst van het azc. Geen veiligelanders en goede beveiliging", zegt ze tegen Hart van Nederland.

Veel overlast in het begin

De beginjaren waren volgens Potze niet leuk. Er was volgens haar veel overlast van de asielzoekers. "Vooral de veiligelanders die daar zaten waren een probleem. Ze vielen jonge meisjes lastig, de beveiliging rondom de azc was niet goed en als je je fiets kwijt was kon je er gif op in nemen dat je die daar terug kon vinden."

In 2018 sloot het azc omdat er volgens premier Mark Rutte te veel centra waren. "Daar waren sommigen wel blij mee want daarmee was de overlast ook weg", legt Potze uit. Maar toen in 2020 sprake was van heropening gingen de inwoners in protest. "We waren bang dat er opnieuw overlast zou komen."

Het geheim van Musselkanaal

Alleen ging het dorp niet - zoals in Tubbergen - in protest tegen de opening, maar juist tegen het aantal mensen dat erin zou komen. "Dat is denk ik het geheim van Musselkanaal. Je kan niet tegenhouden dat ze komen. We hebben erbovenop gezeten, veel met de gemeente gesproken en voorwaarden gesteld over wie er wel en niet mochten komen."

De voorwaarden zijn meegenomen en sinds de heropening is het, ondanks de komst van 425 asielzoekers, rustig in het dorp. "Er worden zo nu en dan nog wel fietsen gestolen, maar die vind je nu niet meer terug bij het azc."

'Protesteren helpt'

Toen dertig jaar geleden werd aangekondigd dat er een azc in het Groningse lintdorp kwam, waren de inwoners een beetje overvallen. "Een handjevol mensen wist ervan, het rest van het dorp wist van niks. We wilden inspraak in de besluitvorming en gingen daarom protesteren", vertelt Potze. Het COA had, net als nu in Albergen, een oud bejaardentehuis gekocht en ingesteld als azc. Dus het centrum kwam er alsnog.

Potze wil nog een tip meegeven aan de mensen in Albergen: "Protesteren helpt. Maar protesteer tegen het aantal wat komt, niet de komst zelf. Als ik dichterbij Albergen zou wonen dan zou ik er zo naartoe gaan met mijn spullen en kennis. Je kan het niet tegenhouden dus stel voorwaarden. Niet 200 asielzoekers maar 150. Daar bereik je veel meer mee."

Verbinden verandert negatief beeld

Naast de protesten van de inwoners heeft Musselkanaal nóg een manier gevonden om de rust te bewaren in het dorp. Janneke Thole is leermeester bij Dorpsbedrijf Levendig Musselkanaal en verbindt mensen uit het azc met de inwoners.

"Op een enkel incident na gaat het eigenlijk altijd goed", vertelt Thole aan AD. "Het is niet zo dat iedereen in Musselkanaal buitenlanders met open armen ontvangt, maar als ze zien dat die mensen gewoon hard werken, zie je dat het beeld verandert. Dat ze niet iedereen over een kam moeten scheren, en dat de beelden in het nieuws maar een deel van het verhaal vertellen."

Lelijke oplossingen

Ook volgens VluchtelingenWerk gaat het vaker goed dan mis. "Er zijn ook genoeg voorbeelden van de afgelopen jaren dat er eerst geprotesteerd werd tegen de komst van een azc, en dat dan later werd geprotesteerd tegen de sluiting", vertelt Sander Schaap van VluchtelingenWerk aan Hart van Nederland. "Je ziet dat mensen echt onderdeel worden van een wijk, buurt of stad. De kinderen gaan naar school, mensen gaan aan de slag en ze worden echt een onderdeel van de samenleving. Dan merkt de buurt dat het mensen zijn zoals jij en ik, en zijn ze hartstikke welkom."

Toch ziet ook Schaap de soms heftige reacties op de komst van asielzoekers of statushouders naar een gemeente. "Ik snap dat de plotselinge komst van een azc allerlei gevoelens en gedachtes op kan roepen. Ik probeer daarbij te bedenken dat de uitlatingen die je ziet, niet altijd representatief zijn voor het hele dorp of de hele gemeente."

Omdat in Ter Apel tegenwoordig honderden mensen voor de poort overnachten, zal er een permanente oplossing moeten komen, aldus VluchtelingenWerk. "Het ingewikkelde is dat er op dit moment eigenlijk alleen maar lelijke oplossingen zijn, dus we zijn op het punt dat je soms tegen een gemeente moet zeggen: het kan niet anders."