Ophef Indiëherdenking escaleert: voorman Federatie Indische Nederlanders stapt op

Hans Moll, de voorzitter van de Federatie Indische Nederlanders (FIN), legt per direct zijn functie neer. Aanleiding is de invulling van de Nationale Herdenking 15 augustus 1945, die maandagavond plaatsvindt.

Bij die gelegenheid zal de ambassadeur van Indonesië, Mayerfas, bij het Indisch Monument een krans leggen, direct na premier Rutte. Deze prominente plaats van de diplomaat in het herdenkingsprogramma stuit op fel verzet van de FIN, die een kort geding overweegt.

Volgens de federatie moet Indonesië eerst excuses maken voor "de betrokkenheid van Indonesië bij de bersiap", doelend op de periode na de oorlog waarin Indonesische vrijheidsstrijders vochten voor onafhankelijkheid en daarbij geweld niet schuwden. Ze zouden duizenden doden onder Indische Nederlanders op hun geweten hebben.

Onafhankelijkheidsstrijd

De situatie na de capitulatie van Japan in Nederlands-Indië was erg gewelddadig. Nederlanders waren tijdens de oorlog in interneringskampen gezet door de Japanners, vaak onder erbarmelijke omstandigheden. Na de oorlog probeerden vooral jongere Indonesiërs met geweld onafhankelijkheid op te eisen. Aanwezige Japanse soldaten werden opgedragen om de Nederlanders in de kampen te beschermen, maar mensen van gemengde komaf werden daardoor het voornaamste doelwit van de vrijheidsstrijders.

Op deze acties van Indonesische strijders volgden de twee politionele acties van Nederland, waarbij tienduizenden militairen naar de kolonie werden gestuurd. Bij die acties kwam het ook tot meerdere bloedbaden van Nederlandse zijde, onder meer in het dorp Rawagede waarbij Nederlandse soldaten bijna de gehele mannelijke bevolking executeerden. In 2011 kwamen er excuses voor deze massamoord, en kregen de negen overgebleven nabestaanden een schadevergoeding van 20.000 euro.

'Gezwicht voor intimidatie'

Volgens de FIN "ontkent, bagatelliseert of vergoelijkt Indonesië haar rol tot op de dag van vandaag" en worden "Indonesische oorlogsmisdadigers ieder jaar in Indonesië als helden geëerd". Zolang de ambassadeur daarvoor geen verontschuldigingen aanbiedt, is zijn prominente aanwezigheid ongepast, aldus de FIN. De federatie vindt dat het bestuur van de Nationale Herdenking is gezwicht "voor intimidatie en geweld van een klein groepje radicale activisten".

Aftredend voorzitter Moll geeft volgens de federatie "de fakkel door aan mensen die nog de moed, kracht en het doorzettingsvermogen hebben zich tegen deze zijns inziens heilloze ontwikkeling te verzetten".

Herdenking

Op 15 augustus worden alle slachtoffers van de oorlog tegen Japan en de Japanse bezetting van Nederlands-Indië herdacht, maandag voor het eerst in de avond. De Japanse capitulatie op 2 september 1945 was het formele einde van de Tweede Wereldoorlog.

ANP/Hart van Nederland