Nederlanders steunen Rutte als NAVO-baas, deze oude bekende gewild als opvolger

Deze week werd het duidelijk dat het nieuwe baantje voor Mark Rutte als nieuwe NAVO-topman wel erg dichtbij komt. Steeds meer landen, waaronder belangrijke leden zoals de Verenigde Staten, Duitsland en Frankrijk zien in Rutte de perfecte opvolger voor vertrekkend NAVO-leider Jens Stoltenberg. Maar hoe denkt Nederland daarover?

We vroegen het aan 2.219 deelnemers van het Hart van Nederland-Panel, representatief voor de Nederlandse bevolking. Daaruit blijkt dat de meesten wel achter een eventueel secretaris-generaalschap van de NAVO van Rutte staan. 63 procent vindt Rutte een goede keuze. Een kleine groep van 29 procent vindt hem echter niet de juiste keuze, vooral FVD-stemmers (90 procent vindt hem ongeschikt als NAVO-baas) en PVV-stemmers (50 procent). 8 procent van de panelleden heeft er geen mening over.

Tegenstander voor Rutte

De kandidatuur voor Rutte zou nu door zo'n twee derde van de NAVO-lidstaten worden gesteund. Alle 31 NAVO-landen moeten het eens zijn over de opvolging van Stoltenberg. De verwachting is dat de knoop op uiterlijk 4 april wordt doorgehakt.

Lang had Rutte geen officiële tegenstander voor de positie, sinds deze week dan. Roemenië heeft de andere NAVO-leden laten weten zijn president Klaus Iohannis te willen voordragen als kandidaat. Hij krijgt vooral steun van andere Oost-Europese landen.

Wie gaat Rutte tijdelijk opvolgen?

Als Rutte wordt benoemd voordat er een nieuw kabinet is, kán Rutte premier blijven. De functie van secretaris-generaal van de NAVO is niet onverenigbaar met het premierschap, maar wel onwenselijk, vindt Bert van den Braak, bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis en parlementair stelsel.

Het is aannemelijker dat Rutte zijn premierschap opgeeft zodra hij wordt benoemd, denkt Van den Braak. Het is dan aan de VVD om met een vervanger te komen. Bij de formatie van Rutte IV is afgesproken dat het ministerie van Algemene Zaken (AZ) aan de VVD toekomt. AZ is het ministerie van de premier.

Maar wie moet Rutte dan opvolgen en zijn of haar intrek in het Torentje nemen tot er een nieuwe premier is? Dat kan dan iemand vanuit het kabinet worden, maar ook iemand van daarbuiten.

Als het aan het Hart van Nederland-panel ligt is Klaas Dijkhoff het meest gewild. Met 32 procent van de mensen die hem als een acceptabele tijdelijke opvolger van Rutte ziet krijgt hij de meeste steun van de mogelijke kandidaten. Tegelijkertijd heeft de oude bekende uit de Tweede Kamer al meermaals gezegd niet graag terug de politiek in te gaan. In 2021 verliet Dijkhoff de politiek om zich te storten op zijn eigen onderneming.

Na Dijkhoff scoort VVD-leider Dilan Yeşilgöz het hoogst met 25 procent die haar een acceptabele opvolger vindt, gevolgd door VVD-coryfee Johan Remkes (21 procent). Ook voor huidige demissionair staatssecretaris voor Asiel Eric van der Burg (11 procent) en Edith Schippers (10 procent), voorzitter van de VVD in de Eerste Kamer, is enigszins steun.