Uitkoop grote stikstofuitstoters kan beginnen, Brussel keurt plan goed

Het kabinet kan beginnen met de uitkoop van boeren- en andere bedrijven die veel stikstof uitstoten. De Europese Commissie heeft met de plannen ingestemd, bevestigen bronnen na berichtgeving van NOS en RTL Nieuws.

De uitkoopregeling is een cruciaal onderdeel van de stikstofaanpak van minister Christianne van der Wal. De commissie moest de plannen goedkeuren, omdat de lucratieve regeling zou kunnen neerkomen op verboden staatssteun aan bedrijven.

Met de uitkoop wil Van der Wal de stikstofvervuiling in kwetsbare natuurgebieden snel terugdringen. Melkveehouders, varkens-, kalver- en kippenboeren die veel stikstof uitstoten, kunnen een bedrag krijgen dat ruim boven de marktwaarde van hun bedrijf ligt als zij stoppen. Dat kan oplopen tot 120 procent van de waarde. Ook hun vergunningen en rechten en de sloop kunnen ze vergoed krijgen. Voor dat alles stelt het kabinet 975 miljoen euro beschikbaar.

Ook boeren die niet tot de grote vervuilers behoren kunnen zich laten uitkopen. De overheid kan tot 100 procent van de waarde van hun boerderij en vergunningen vergoeden. Daarvoor ligt 500 miljoen klaar.

Wie stopt moet wel beloven zijn bedrijf niet elders voort te zetten, hebben het kabinet en de commissie afgesproken. Ook al roept die eis veel weerstand op. Kiezen boeren toch liever voor een verhuizing of voor verduurzaming van hun bedrijf, dan vallen ze buiten deze regelingen.

PAS-melders

De stikstofruimte die vrijkomt, wordt bij voorrang gebruikt om boeren te helpen die buiten hun schuld zonder vergunning zitten, de zogeheten PAS-melders. Dat meldt de NOS. De rest kan worden ingezet om bouwprojecten mogelijk te maken, zoals de bouw van woningen en nieuwe wegen. Maar ook hier blijven vragen hangen. Want hoewel de bouwsector wellicht verlicht ademhaalt, blijven de boeren achter met zorgen over hun toekomst.

Wie zijn de PAS-melders? Bekijk deze video:

2:13

Duizenden boeren 'illegaal' door ontbrekende vergunning: 'Toeslagenaffaire 2.0'

Daarnaast komt er een soortgelijke regeling voor melkvee-, varkens- en pluimveehouders die willen stoppen, maar niet onder de piekbelasters vallen. Zij kunnen tot 100 procent van de waarde van hun bedrijf krijgen. Hiermee probeert het kabinet het bittere pilletje voor de boeren wat te verzachten.

Green Deal

De Europese staatssteunregels laten toe dat de overheid geld steekt in het opdoeken van boerenbedrijven als dat de overgang naar milieu- en klimaatvriendelijk boeren dient, oordeelt de commissie. Dat is volgens haar bij de kabinetsplannen het geval. Ze helpen de klimaatdoelen van de zogeheten Green Deal dichterbij te brengen. Die voordelen wegen meer dan op tegen de mogelijke verstoring van concurrentie en handel in de EU, denkt het dagelijks bestuur van de unie.

Goede stoppersregelingen en snellere stikstofruimte voor boeren die buiten hun schuld zonder stikstofvergunning zitten zijn heel welkom, reageert boerenactiegroep Agractie. Maar boeren moeten ook kunnen kiezen voor een verhuizing of verduurzaming, benadrukt zij.

Hart van Nederland/ANP