Waarom gaat de rente voor studentenleningen zo enorm omhoog?

De rente op studentenleningen gaat vanaf komend jaar van 0,46 naar 2,56 procent, een vervijfvoudiging van het percentage. Dat lijkt misschien weinig, maar zo'n rentestijging kan de gemiddelde student met een lening van 21.000 euro ruim 6.000 euro extra aan rente kosten. Waarom gaat de rente zo hard omhoog?

De verhoging van de rente is controversieel. Bij de invoering van het leenstelsel in 2014 verzekerde toenmalig minister Bussemaker van Onderwijs bezorgde studenten dat lenen van de overheid "niet eng" is. "Over privaat lenen voor een huis doet men niet moeilijk", zei ze destijds.

Maar dat was in een tijd dat de rente erg laag was. Deze rente is gekoppeld aan de rente die de overheid betaalt voor staatsobligaties met een tijdsduur van 5 jaar. En die rente is fors gestegen vanwege de verslechtering van de economie. Dat zorgt voor flinke verontwaardiging.

'Financieel roulette'

Daardoor stijgt de rente volgend jaar dus naar 2,56 procent. "Studenten voelen zich erin geluisd", zegt Job Vermaas, vicevoorzitter van de Landelijke Studentenvakbond tegen Hart van Nederland. "Ze zeiden 'het valt allemaal mee, het komt goed'. Dan is dit natuurlijk absurd."

Volgens hem is het klap op klap voor studenten. "De koopkrachtondersteuning vervalt, energietoeslag is maar een magere 400 euro, er is geen huurtoeslag voor mensen die faciliteiten delen", noemt hij als voorbeelden. "De politiek vraagt zich af waarom jongeren niet geïnteresseerd zijn in politiek. Als ze nou eens iets voor jongeren zouden doen, dan zou dat beter worden", concludeert Vermaas.

Demi Janssen, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg, is het met hem eens. Zij vindt dat de overheid de regels van studiefinanciering te vaak verandert, waardoor sommige generaties de pineut zijn: "Het is financieel roulette." Zij pleit in plaats daarvan voor een renteplafond, betere informatievoorzieningen, meer collegegeld, en een verhoging van de basisbeurs. "Onderwijs is een investering", aldus Janssen.

DUO verrast over kritiek

Studenten uiten hun frustraties volop bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), maar daar zeggen ze dat zij er niet veel aan kunnen doen. "De rente wordt ieder jaar opnieuw vastgesteld. De renteverhoging is gekoppeld aan de rente die de overheid betaalt om te kunnen lenen," zegt woordvoerder Tea Jonkman tegen Hart van Nederland. "Dat kan alleen veranderen als de overheid daar ander beleid op wil maken."

Ze laat weten dat vorig jaar, toen de rente voor de eerste keer in jaren weer omhoog ging, een leermoment was voor DUO. Volgens Jonkman waren zij en haar collega's verrast dat studenten dachten dat de rente voor altijd nul procent zou zijn.

"Er is zoveel om te doen, we hebben dat ook gemerkt aan de telefoon", zegt ze. "Misschien waren wij verrast omdat wij gewend zijn dat de rente jaarlijks verandert, en dat de lange periode dat de rente op 0% stond echt uniek was."

Eigen verantwoordelijkheid

Het is dus ook de eigen verantwoordelijkheid van studenten, vindt hoofdeconoom Thijs Knaap van APG, een van 's werelds grootste pensioenbeleggers. "De prijs die erop staat in de eerste maand is één ding, maar je moet altijd goed het contract lezen", zegt hij.

"Tegen mijn 18-jarige dochter heb ik ook gezegd: ook al denk je dat de tegenpartij heel redelijk is, moet je toch de kleine lettertjes lezen", vertelt Knaap. "Dat is over het algemeen bij financiële producten zo."

Controversieel

De vraag is of er nog iets kan worden veranderd. Den Haag zelf is namelijk sinds de val van het kabinet tijdelijk niet in staat om iets aan de renteverhoging te doen. De begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is namelijk controversieel verklaard. "Alleen D66 en DENK wilden die begroting behandelen," beklaagt D66-woordvoerder Mark van Oosten.

Pas zodra er een nieuw kabinet zit, zal er mogelijk dus weer iets kunnen veranderen voor de studenten.