We mogen weer het kieshokje in: Nederland als eerste Europese lidstaat naar de stembus

Nederland stemt donderdag als eerste EU-land voor het nieuwe Europees Parlement. Om 07.30 uur zijn de stembureaus opengegaan. Het overgrote deel blijft open tot 21.00 uur. Op een paar plekken wordt woensdag geëxperimenteerd met een klein stembiljet en in Burgers' Zoo kun je zelfs stemmen tussen de pinguïns.

Van de in totaal 720 Europarlementariërs kiest Nederland er 31. Vijf jaar geleden werd de PvdA onder leiding van Frans Timmermans royaal de grootste partij. Maar nu liggen de sociaaldemocraten, ook nu ze samen optrekken met GroenLinks, volgens opiniepeilers nek-aan-nek met de PVV van Geert Wilders. Die haalde in 2019 maar één zetel.

Dat de partij van Wilders het nu zoveel beter lijkt te gaan doen, tekent de opkomst van radicaal-rechts in Europa, klinkt het in Brussel. Ook in landen als Frankrijk, Italië en België staan medestanders van Wilders op winst.

Klein stembiljet

In Alphen aan den Rijn, Boekel, Borne, Midden-Delfland en Tynaarlo kunnen kiezers hun stem bij wijze van proef uitbrengen op een nieuw, klein stembiljet. Het ziet er heel anders uit dan de reguliere stembiljetten, het meet bijvoorbeeld maar 40 bij 30 centimeter.

Het belangrijkste verschil is de opmaak. Op het nieuwe biljet staan op de bovenste helft alleen de namen en logo's van de partijen, op de onderste helft de nummers - niet langer de namen - van de kandidaten. De kiezer brengt zijn stem uit door het vakje rood te maken van de partij van zijn voorkeur, en vervolgens het vakje bij het nummer van de gewenste kandidaat.

Er zijn verspreid over het land ruim 9.000 stembureaus waar kan worden gestemd. Dat zijn vooral bibliotheken, wijkcentra, basisscholen en sportverenigingen. Maar er zijn ook stembureaus op bekende en opvallende locaties.

Op de grens

In het Gelderse dorp Dinxperlo kunnen mensen stemmen aan de grens, op een loopbrug van een woonzorgcentrum. Het ene deel van het gebouw staat in Nederland, het andere deel in Duitsland. Het stembureau is zowel vanuit Duitsland als vanuit Nederland bereikbaar.

"Hoe speciaal is het, dat je je stem voor Europa op deze bijzondere locatie kunt uitbrengen. Op een grens die in het dagelijks leven geen grens meer is. Een prachtig symbool voor de samenwerking waar de Europese Unie voor staat", aldus burgemeester Anton Stapelkamp. Ook in het Brabantse Castelre staat een stembureau aan de grens, in Café In Holland.

In Arnhem rijdt een trolleybus uit 1949 rond als mobiel stembureau. Dierentuin Burgers' Zoo is ook een stembureau. De stembussen staan tussen 09.00 en 18.00 uur bij de pinguïns.