Vrijheid van onderwijs onder vuur: hoort religie nog thuis op school?

Na de ongeregeldheden in Amsterdam, de politieke debatten over vermeende mislukte integratie van bepaalde bevolkingsgroepen en uitspraken van politici, is een politieke storm ontstaan over artikel 23 van de Grondwet: vrijheid van onderwijs. Vooral coalitiepartij VVD heeft zich uitgesproken over het inperken van deze vrijheid. Directeuren van religieuze onderwijsinstellingen benadrukken echter het belang van artikel 23 en pleiten ervoor om dit te behouden.

De uitspraken van VVD-leider Dilan Yeşilgöz in het WNL-programma Goedemorgen Nederland over islamitisch onderwijs hebben veel stof doen opwaaien. Na de rellen in Amsterdam stelde zij dat “een deel van deze groep onze normen en waarden verwerpt”.

'Religie hoort niet thuis in het openbare leven'

Vorige week sprak Yeşilgöz op een VVD-congres over weekendscholen en moskeeën die volgens haar "gefinancierd worden uit onvrije landen". Ze waarschuwde voor "een zeer giftige cocktail van kwalijke buitenlandse beïnvloeding in combinatie met gebrekkige integratie". Volgens Yeşilgöz wil de VVD de vrijheid van onderwijs en de rol van religie in de samenleving inperken. "Religie hoort niet thuis in het openbare leven. Op het moment dat het geloof een georganiseerd of politiek karakter krijgt, zoals het islamisme, dan wordt het echt heel gevaarlijk," aldus Yeşilgöz.

Ook wees ze erop dat een groot deel van de relschoppers in Amsterdam die twee weken geleden supporters van Maccabi Tel Aviv aanvielen, “een migratieachtergrond heeft, met een deel daarvan van Marokkaanse afkomst”. Ze voegde daaraan toe: “Als jij met een dubbele nationaliteit je inzet om alles te vernietigen waar wij hier met elkaar voor staan, dan verlies je wat mij betreft het recht op je Nederlanderschap."

In een open brief wees de koepel van islamitische scholen de beschuldigingen van Yeşilgöz als "haatzaaiend" van de hand en vroeg zij om bewijs. De islamitische scholen staan niet alleen in hun kritiek: ook partijen als SGP, ChristenUnie, CDA en coalitiepartner NSC uitten hun ongenoegen over de uitspraken van Yeşilgöz.

'Meer kritiek op islamitische scholen'

Jaap van Dam, directeur van het christelijke Ichthus College, verdedigt het belang van vrijheid van onderwijs: "Het geeft ons de ruimte om onze christelijke waarden te combineren met goed onderwijs, terwijl iedereen welkom is.” Daarnaast denkt Van Dam dat we niet een segregatieprobleem hebben, maar een polarisatieprobleem. "Vanuit onze identiteit en het onderwijs dat wij geven zijn wij heel gericht op verbinding, dat proberen we tijdens de lessen ook mee te geven aan de leerlingen.

Yusuf Altuntaş, directeur van een islamitische basisschool in Amsterdam, is dat eens met Van Dam maar ziet ook dat sommige mensen en politici strenger kijken naar islamitische scholen. "Wij worden vaak zwaarder bekritiseerd dan andere religieuze scholen. Er wordt beweerd dat wij segregatie bevorderen, maar in werkelijkheid leren onze leerlingen juist respect te hebben voor iedereen. Wij bereiden hen voor om als betrokken burgers mee te doen in deze samenleving. Onze deuren staan open voor iedereen, en we nodigen politici vaak uit om te komen kijken hoe wij dat doen, maar ze komen zelden", aldus Altuntaş.

Slecht plan

Volgens onderwijshistoricus Pieter Slaman is het 'buitengewoon slecht' om de vrijheid van onderwijs in te perken. "We hebben in Nederland 170 jaar strijd gehad over de vraag of er een openbare school moet komen of veel bijzondere scholen. Die strijd, die toen vooral werd gevoerd door christendemocraten, heeft opgeleverd dat mensen zelf mogen bepalen hoe zij hun kinderen opvoeden,” legt Slaman uit. “Dat gevoel leeft nog steeds. Als je daar nu weer aan gaat sleutelen, haal je opnieuw die strijd naar boven."

Slaman wijst erop dat de discussie over vrijheid van onderwijs teruggaat tot de tijd van Napoleon. Liberalen streefden destijds al naar één openbare school waar kinderen elkaar leren kennen en verschillen kunnen overbruggen, wat zou leiden tot een sterk gevoel van samenhorigheid. Hij waarschuwt echter voor de nadelen van overheidsbemoeienis. "Er is een natuurlijk wantrouwen tegenover de overheid als het gaat om het voorschrijven van goed onderwijs en een goede opvoeding."

Ook als je het aan de Nederlandse bevolking vraagt is er geen meerderheid voor het afschaffen van artikel 23. Uit representatief onderzoek onder het Hart van Nederland-panel blijkt 52 procent van de mensen voor behoud van het bijzonder onderwijs. Een minderheid van 40 procent zou het wel liever afgeschaft zien.

Meld je aan voor het Hart van Nederland-panel

Steun je de boerendemonstranten, klimaatactivisten of geen van beide? Welke impact hebben besluiten van de politiek op jou? En wat moet volgens jou de toekomst zijn van Zwarte Piet? Deze en talloze andere vragen krijg je voorgeschoteld in het Hart van Nederland-panel. Meld je ook aan voor het grootste dagelijkse nieuwspanel van Nederland en bepaal wat nieuws wordt!