'We moeten af van het idee dat elektriciteit altijd beschikbaar is'

Het aantal stroomstoringen in Nederland is vorig jaar met 17 procent gestegen. Volgens Bram Straten van Windkracht 5 is dat een duidelijk signaal dat het elektriciteitsnet niet is berekend op de snelheid van de energietransitie. Tegelijkertijd werken netbeheerders hard aan uitbreiding van het stroomnet, maar juist die werkzaamheden veroorzaken ook extra storingen. "Dat is een pijnlijke, maar noodzakelijke stap. Zonder deze aanpassingen dreigt onze energievoorziening structureel onbetrouwbaar te worden," zegt Straten.

Door de groeiende vraag naar elektriciteit komt het stroomnet steeds vaker onder druk te staan. Elektrische auto’s, warmtepompen en zonnepanelen zorgen voor een intensiever gebruik van het bestaande netwerk, waardoor sommige aansluitingen hun maximale capaciteit naderen. Straten stelt dat dit storingen waarschijnlijker maakt en dat herstel soms langer duurt. "De rek is eruit," aldus de expert van Windkracht 5, een adviesbureau dat bedrijven en overheden ondersteunt bij energietransitieprojecten.

Volgens Straten ligt de oplossing niet alleen in uitbreiding van het net, maar ook in een andere manier van omgaan met elektriciteit. Hij wijst op flexibele contracten voor grootverbruikers, die hun piekverbruik beter kunnen timen. Voor consumenten kunnen dynamische energiecontracten helpen om stroomgebruik te verschuiven naar gunstigere momenten. Daarnaast kan batterijopslag een manier zijn om pieken in vraag en aanbod beter op te vangen.

De vraag is of deze aanpak voldoende is om het probleem op te lossen. Netbeheerders, zoals TenneT en Liander, hebben eerder al gewaarschuwd dat de snelle groei van het elektriciteitsgebruik tot structurele knelpunten leidt, vooral in gebieden waar het stroomnet al overbelast is. Windkracht 5 ziet slimme energiemanagementsystemen als een manier om de druk op het net te verlagen, maar netbeheerders hameren tegelijkertijd op de noodzaak van fysieke netverzwaringen, zoals extra kabels en transformatorstations.

Mentaliteitsverandering

Straten stelt dat er naast technologische verbeteringen ook een mentaliteitsverandering nodig is. "We moeten af van het idee dat elektriciteit altijd onbeperkt en direct beschikbaar is." Netbeheerders werken aan uitbreiding van het netwerk, maar dat kost tijd. In de tussentijd blijft de vraag of storingen vaker zullen voorkomen en of het net de energietransitie kan bijbenen.

Voorlopig blijft Nederland een van de landen met het meest betrouwbare elektriciteitsnet ter wereld, met een leveringszekerheid van ruim 99,99 procent. Toch waarschuwde netbeheerder TenneT eerder al dat er na 2030 mogelijk stroomtekorten kunnen ontstaan als het net niet snel genoeg wordt aangepast.