GESLOTEN | Nieuwe prognose senaat laat op zich wachten, BBB kan nog 17e zetel krijgen

Welkom! Het is 'the day after' de Provinciale Statenverkiezingen. De BoerBurgerBeweging behaalde een ongekende zege en lijkt in alle twaalf provincies in één klap een partij van formaat te worden. In dit liveblog houden we op de hoogte van de laatste uitslagen, reacties en ontwikkelingen.

22:15 - Liveblog gesloten

Dit liveblog is nu gesloten. Vrijdag kun je weer op onze website terecht voor al het nieuws over de nasleep van de Provinciale Statenverkiezingen.

20:58 - CDA-jongeren zetten vraagtekens bij leiderschap Wopke Hoekstra

De CDA-jongeren twijfelen na het derde grote verlies van hun partij bij verkiezingen aan Wopke Hoekstra als leider. In een interview met NRC zeggen CDJA-voorzitter Kevin Klinkspoor en vicevoorzitter Derek Groot dat Hoekstra het CDA-verhaal niet goed uitdraagt. "Ik hoor om me heen: het komt niet over, zoals hij het brengt", zegt Klinkspoor. In hun ogen komt dat deels door zijn "consultantsimago".

Ze zijn bezorgd over het voortbestaan van het CDA en willen meer urgentie zien bij de top, waar volgens hun "moeilijke thema's worden ontweken".

Klinkspoor en Groot vinden dat het enorme verlies bij de Provinciale Statenverkiezingen woensdag niet ligt aan het gedachtegoed van het CDA en ook niet aan het interne enthousiasme. Volgens Groot is er een duidelijke kloof tussen het CDA en de samenleving. De CDJA-bestuurders zouden het goed vinden als hun partij "een gezonde tijd" in de oppositie komt "om de ruimte te hebben om onze plannen uit te werken". Ze wijzen erop dat het CDA sinds de oprichting maar drie keer in de oppositie zat.

20:31 - Ook in Noord-Holland is BBB de grootste geworden

De BBB is ook in Noord-Holland de grootste geworden. De partij heeft 14,2 procent van de stemmen gehaald. De VVD is met 13 procent tweede geworden en de PvdA is met 10,8 procent derde geworden.

In de provincie Utrecht kan de BBB ook nog de grootste partij worden, daar is het nog een nek-aan-nekrace met de GroenLinks. Het is nog wachten op de laatste stemmen.

19:53 - CDA verliest in alle gemeenten, op twee na

Slechts in twee van de 337 gemeenten waarvan de uitkomst donderdagavond bekend was, heeft het CDA iets aan stemmen gewonnen. In de rest van de gemeenten hebben de christendemocraten bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten verloren, tot wel bijna een derde van hun aanhang zoals in Tubbergen, zo blijkt uit de voorlopige prognose van de ANP Verkiezingsdienst. Die wacht nog op uitslagen van vijf gemeenten.

In Tubbergen verloor het CDA 30,6 procentpunt van de stemmen. In Nederweert verdampte het aantal stemmen met 28,5 procentpunt en in Dinkelland met 28,1 procentpunt. Alleen in Goeree-Overflakkee en in Utrecht boekte de partij een heel kleine winst, respectievelijk 392 (+0,5 procentpunt) en 791 stemmers (+0,3 procentpunt).

In tientallen gemeenten bleef het verlies beperkt tot ver onder de 10 procentpunt, zoals in Den Haag, Renkum en Schouwen-Duiveland. In heel veel gemeenten is het verlies (veel) groter dan 10 procentpunt waaronder Laarbeek, Altena en Dalfsen.

19:38 - Nieuwe prognose senaat laat op zich wachten, verschuiving kan nog

Het blijft nog even spannend hoe de 75 zetels in de Eerste Kamer verdeeld zullen worden. Dat komt omdat nog niet alle voorlopige uitslagen van de provinciale verkiezingen binnen zijn. De nieuwe Provinciale Staten en kiescolleges op Bonaire, Sint Eustatius en Saba kiezen de senatoren eind mei. Overigens zijn Statenleden niet verplicht om op een kandidaat van de eigen partij te stemmen, maar dit gebeurt doorgaans wel.

Er kunnen nog steeds kleine verschuivingen optreden, blijkt na het tellen van bijna 99 procent van alle stemmen. Zo maakt de BoerBurgerBeweging (BBB) grote kans op een 17e zetel en zou D66 er nog 1 extra kunnen verliezen en op 5 uitkomen. Maar het is ook mogelijk dat de extra zetel voor BBB ten koste gaat van Forum voor Democratie (FVD), die dan zou zakken van 2 naar 1 zetel.

Vooralsnog lijkt het erop dat BBB van Caroline van der Plas vanuit het niets 16 zetels kan gaan bezetten in de Eerste Kamer. De combinatie GroenLinks/PvdA is tweede met 15 zetels, 1 meer dan de twee partijen nu samen hebben. De VVD heeft er 10, een verlies van 2 zetels. D66 staat nu nog op 6, een verlies van 1 zetel, en het CDA komt uit op 5, een verlies van 4 zetels.

Voor een definitieve prognose moeten ook nog briefstemmen en de stemmen uit de overzeese gebieden erbij komen. Dat is waarschijnlijk pas volgende week. De Kiesraad komt later met een definitieve uitslag.

18:03 - BBB doet het ook goed bij waterschapsverkiezingen

De BBB lijkt ook bij de waterschapsverkiezingen een grote overwinning te gaan halen. Dat meldt de Unie van Waterschappen in een tussenstand. Donderdag zijn de resultaten van twaalf van de 21 waterschappen binnen. De rest volgt vrijdag. Dan wordt ook het opkomstcijfer bekend.

Niet alle uitslagen zijn al door gemeenten doorgegeven aan de waterschappen. "Het gaat langzamer dan gebruikelijk bij verkiezingen. We hebben te maken met zaken als hoge opkomst, het grote aantal partijen en dus grote stembiljetten, en vermoeide tellers in de gemeenten", aldus de zegsvrouw. Daar komt bij dat in gemeenten eerst de stemmen worden geteld die zijn uitgebracht voor de Provinciale Statenverkiezingen en daarna pas die voor de waterschappen.

Uit de voorlopige uitslagen blijkt donderdag dat nieuwkomer BBB in zeker zes waterschappen de grootste partij wordt. Ook Water Natuurlijk en de PvdA lijken goed te scoren, aldus de Unie van Waterschappen.

17:17 - Rutte noemt winst BBB heel duidelijke schreeuw naar de politiek

De megawinst van de BoerBurgerBeweging (BBB) bij de provinciale verkiezingen is "een heel duidelijke schreeuw naar de politiek", zegt premier Mark Rutte tegen het ANP. De VVD-voorman, te gast bij het afscheid van Maxime Verhagen als voorzitter van lobbyclub Bouwend Nederland, spreekt van "een zeer relevant signaal" van de kiezer.

Toch is het Rutte nog niet duidelijk genoeg hoe hij die schreeuw dan moet interpreteren. Daarvoor zegt hij echt meer tijd nodig te hebben. Zestien uur na de eerste uitslagen vindt hij veel te vroeg voor een "voldragen analyse".

16:31 - BBB ook in Gelderland grootste partij, VVD tweede

Met het tellen van de laatste stemmen in Gelderland, is er een tiende provincie bij gekomen waar de BoerBurgerBeweging de grootste is. De partij heeft daar 23,8 procent van de stemmen behaald. De VVD is daar nu de tweede partij met precies 10 procent.

De Boerenpartij is ook de grootste geworden in de stad Apeldoorn. De partij kreeg 19,8 procent van de stemmen. De VVD is daarmee niet meer de nummer een en moet het doen met 11,8 procent van de stemmen.

Forum voor Democratie verliest ook in Apeldoorn fors. Vier jaar geleden stemde 13,5 procent op die partij. Dit jaar gaat het om 2,9 procent. De Partij van de Arbeid is met 9,3 procent van de stemmen de derde partij van Apeldoorn geworden.

16:18 - BBB grootste in Zuid-Holland, VVD tweede partij

Met het tellen van de laatste stemmen in Zuid-Holland, is er een negende provincie bij gekomen waar de BoerBurgerBeweging de grootste is. De partij heeft daar 13,7 procent van de stemmen behaald. De VVD verliest stemmen en is met 12,9 procent de tweede partij.

De top vijf wordt afgemaakt met GroenLinks (9,7 procent), D66 (8,0 procent) en PvdA (6,9 procent). Alleen in Noord-Holland en Utrecht is de uitslag nog niet bekend. Laatstgenoemde is de enige provincie waar BBB in de voorlopige prognose niet aan de leiding gaat.

Alleen de einduitslag van Rotterdam moet nog binnenkomen. In de tussenstand na het tellen 70 procent van de stembiljetten was GroenLinks daar de grootste partij.

15:15 - BBB de grootste in Noord-Brabant, gevolgd door de VVD

De BBB is ook in Noord-Brabant de grootste geworden. De partij heeft 18,2 procent van de stemmen gehaald. Dit blijkt uit de voorlopige uitslag, meldt de Verkiezingsdienst van het ANP. De partij wordt gevolgd door de VVD met 14,1 procent van de stemmen. Het zijn de enige twee partijen die boven de 10 procent van de stemmen uitkwamen.

14:27 - Boeren hangen vlaggen weer rechtop

Boeren hangen massaal de Nederlandse vlag weer rechtop. Ze lijken hiermee aan te willen geven dat de hoop weer terug is, dankzij de verkiezingswinst van BBB. De omgekeerde vlaggen waren symbool voor het protest van de boeren.

14:25 - Wakker Dier noemt grote winst BBB 'absoluut jammer'

Dierenwelzijnsorganisatie Wakker Dier is niet blij met de grote verkiezingswinst van de BBB. "Elke stem voor BBB is een stem tegen de dieren", oordeelt de club. "Dus we vinden het absoluut jammer dat zo veel mensen het belang van die miljoenen dieren in de vee-industrie negeren." "We hoopten dat burgers en boeren verandering, verbetering, wilden. Een stem tegen het huidige beleid. De winst van BBB laat vooral zien hoeveel mensen het wel prima vinden en Nederland, met al z’n mest, kale natuur en dierenleed, vooral zo willen houden", treurt Wakker Dier.

14:13 - Nieuwe prognose: BBB op 16 zetels in de Eerste Kamer, mogelijk zelfs 17

Afgelopen nacht was de prognose dat BBB op 15 zetels uit zou komen in de Eerste Kamer. Een nieuwe prognose tilt de partij van Caroline van der Plas nu naar 16 zetels. Mogelijk komt er nog een zeventiende bij. De combinatie PvdA/GroenLinks blijft op 15 zetels steken.

13:36 - BBB-lijsttrekker Groningen: sluiten niemand op voorhand uit

De BoerBurgerBeweging (BBB) in Groningen sluit op voorhand geen enkele partij uit, ook niet Forum voor Democratie en JA21 die beiden willen dat de gaskraan wél openblijft. "Wij gaan met iedere partij in gesprek", zegt Gouke Moes, lijsttrekker van de BBB in Groningen. De partij pakte in de provincie met 23,6 procent de meeste stemmen, blijkt uit de voorlopige uitslag.

Forum verloor woensdag fors: de partij ging van 10,2 procent van de stemmen naar 2,4 procent. JA21 deed voor het eerst mee en komt uit op 1,7 procent van de stemmen. "Op dit moment lijkt het erop dat Forum een zetel pakt en JA21 helemaal niet meedoet. Het gaat voorlopig dus maar om één partij die de gaskraan open wil houden. Ik zie het issue niet zo", reageert Moes. De meeste partijen in de noordelijke provincie, van links tot rechts, zijn tegen gaswinning.

12:53 - Hoekstra: verkiezingsuitslag is een daverende oorvijg

De landelijke politiek moet zich de "aardverschuiving" van de Provinciale Statenverkiezingen aantrekken. Dat zegt CDA-leider Wopke Hoekstra. "Dit is natuurlijk een daverende oorvijg voor ons allemaal in Den Haag en zeker ook voor ons als CDA."

Hoekstra noemt het "evident" dat zaken "veel beter hadden gemoeten, anders kom je niet op zo'n uitslag", zei hij bij aankomst in de Tweede Kamer waar hij als minister van Buitenlandse Zaken in debat moet. Hij maakte niet concreet wat zijn partij, de coalitie of andere politieke partijen dan precies moeten leren.

12:50 - GroenLinks verliest, maar blijft de grootste in Amsterdam

GroenLinks blijft in Amsterdam de grootste partij. Dat meldt de gemeente Amsterdam na het tellen van 95 procent van de stemmen. GroenLinks krijgt in de prognose 18,2 procent van de stemmen. Dat is minder dan in 2019. Toen kreeg de partij 23,8 procent van de stemmen.

De Partij van de Arbeid staat met 15,4 procent op de tweede plek. De Partij voor de Dieren staat op de derde plek met 11,7 procent. Volt is met 7,7 procent de hoogste nieuwe binnenkomer in de hoofdstad. Nieuwkomers BBB en JA21 staan respectievelijk op 5,2 procent en 3,2 procent.

12:45 - Kaag: D66 moet kijken hoe samengewerkt kan worden

D66-leider Sigrid Kaag zegt dat haar partij moet kijken hoe samengewerkt kan worden met andere partijen. Haar partij, maar vooral de coalitie als geheel, lijkt veel zetels te verliezen in zowel de provincies als de Eerste Kamer. "Het is nu verder aan het land. En de kiezer heeft heel duidelijk gesproken", aldus Kaag.

"Het land wil verder en wij zullen altijd samenwerken met anderen, onze ideeën aandragen", aldus Kaag. Volgens haar moet D66 nu kijken hoe de partij het beleid verder kan brengen.

12:08 - BBB de grootste in Limburg, PVV de tweede partij

De BBB heeft ook de winst gepakt in de provincie Limburg met 18,5 procent van de stemmen. Dit blijkt uit de voorlopige uitslag, meldt de Verkiezingsdienst van het ANP. De partij wordt gevolgd door de PVV, die uitkwam op 12,7 procent. Dit is voor de partij wel een verlies ten opzichte van de verkiezingen in 2019, toen de PVV nog 13,5 procent van de stemmen haalde. De VVD staat op de derde plek met 9,5 procent van de stemmen.

12:02 - Kuiken en Klaver vinden uitslag naar meer smaken

De verkiezingsuitslag smaakt voor GroenLinks en de Partij van de Arbeid "naar meer". Dat hebben de politieke leiders Attje Kuiken (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) gezegd tijdens een gezamenlijke vergadering van de Tweede Kamerfracties. Vooral Kuiken is blij met de uitslag en vindt die "een opmaat" naar nauwere samenwerking in de Tweede Kamer. Vervolgens sneden ze een taart aan met een foto erop waar zij en de lijsttrekkers van beide partijen voor de senaat juichend op staan.

11:30 - Buitenlandse media staan stil bij zege BBB

"Boerenpartij slaat iedereen met verstomming", kopt De Standaard. De Belgische krant schrijft dat de uitslagen de regeringspartijen "midscheeps" raken. Veel kiezers vinden dat het stikstofbeleid, de energietransitie en de woningnood op een andere manier moeten worden aangepakt. De BBB van Caroline van der Plas brengt volgens hen "het gezonde boerenverstand" weer terug in de politiek.

Het Duitse persbureau dpa stelt dat de "woede van de kiezers" het kabinet van Mark Rutte "een dramatische afstraffing" heeft gegeven. Volgens het persbureau is de stabiliteit van de regering in gevaar.

De Britse omroep BBC heeft het over een schok. "Een boerenpartij verbijstert de Nederlandse politiek", begint het artikel over de winst. De omroep haalt analist Ben Coates aan, die de verkiezingen als "een soort politieke aardbeving" beschrijft. Het Amerikaanse Politico gaat vooral in op wat dit betekent voor Mark Rutte en zijn kabinet. De nieuwssite zet vraagtekens bij Ruttes vermogen om door te gaan met het ingezette stikstofbeleid door BBB's "enorme overwinning".

11:18 - Pieter Omtzigt feliciteert Van der Plas en BBB

Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt heeft Caroline van der Plas en BBB in een tweet gefeliciteerd met 'deze verpletterende overwinning'. In de reacties onder de tweet van het onafhankelijke kamerlid, die zich afsplitste van het CDA, wordt Omtzigt veelal gevraagd zich aan te sluiten bij BBB.

11:05 - BBB ook in provincie Groningen de grootste, gevolgd door PvdA

De BBB heeft de winst gepakt in de provincie Groningen met 23,6 procent van de stemmen. De partij wordt gevolgd door de PvdA, die uitkwam op 10 procent. Dit is voor de partij wel een verlies van 2 procent ten opzichte van de verkiezingen in 2019. GroenLinks maakt de top 3 compleet met 9,6 procent van de stemmen.

10:45 - Minister: langzaam tellen stemmen mogelijk door hoge opkomst

Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken denkt dat de hoge opkomst een van de redenen is dat het tellen van stemmen bij deze verkiezingen veel langer duurde. Uit verdere evaluatie moet naar voren komen wat andere oorzaken zijn. "We evalueren de verkiezingen altijd goed", aldus de bewindsvrouw. "Dit is natuurlijk een van de punten die we nadrukkelijker gaan bekijken."

09:50 - Agractie: een ruk naar redelijkheid na 'desastreuze plannen'

Met de monsterzege van BoerBurgerBeweging (BBB) maakt Nederland "een ruk naar redelijkheid, en zijn twee stoelpoten van het kabinet weggezaagd", reageert boerenactiegroep Agractie Nederland op de verkiezingsuitslagen. "Wanneer de coalitiepartijen hun wonden gelikt hebben en toch willen doorgaan met hun desastreuze plannen richting het Nederlandse platteland zullen wij niet rusten voor de laatste stoelpoten ook weggezaagd zijn", vervolgt de organisatie.

09:30 - Stembiljetten op in gemeente Nieuwkoop

In de Gemeente Nieuwkoop waren in de loop van de woensdagavond de stembiljetten voor de waterschapsverkiezingen op. Inwoners hebben lang moeten wachten op stembiljetten die vanuit buurgemeentes moesten komen of zijn meerdere stembureaus in de gemeente langsgegaan. Veel mensen hebben de lange rijen bij de stembureaus om die reden verlaten en hun stem niet meer uit kunnen brengen.

In een reactie aan Hart van Nederland zegt de gemeente dat ze dit betreuren en later met een uitgebreidere reactie zullen komen. De lokale partij Samen Beter Nieuwkoop heeft schriftelijke vragen ingediend bij de gemeenteraad.

09:25 - Uitslag in Friesland bekend: BBB wint ook in Friesland, PvdA tweede

De BBB heeft in Friesland 27,9 procent van de stemmen behaald bij de verkiezingen woensdag en is hiermee ook in deze provincie de grootste geworden. Dat meldt het ANP. De partij wordt gevolgd door de PvdA, die uitkwam op 10,6 procent van de stemmen. Dit was in 2019 nog 13,4 procent. Het CDA verliest flink: die ging van 16,7 procent naar 8,7 procent.

09:14 - Van der Plas: geen boeren onteigenen in provinciecoalitie met BBB

Voorvrouw van de BoerBurgerBeweging (BBB) Caroline van der Plas belooft dat haar partij alleen in provincies zal besturen als in het coalitieakkoord komt te staan dat boeren niet zullen worden onteigend. Dat staat haaks op voornemens van het kabinet om boeren verplicht uit te kopen om de stikstofuitstoot te verminderen als het vrijwillig niet lukt. Bij de uitvoering van dat beleid is een belangrijke rol weggelegd voor provincies.

"Dat moet gewoon keihard in het coalitieakkoord komen te staan, dat in de provincies waar wij in de coalitie willen komen we dat niet gaan doen", zegt ze over onteigeningen bij Goedemorgen Nederland.

09:03 - Farmers Defence Force: vlaggen kunnen weer andersom hangen

"De burgers hebben laten zien dat ze de boeren ondersteunen en niet de coalitie. De komende dagen worden er weer heel wat Nederlandse vlaggen andersom opgehangen om de burgers te bedanken", reageert Sieta van Keimpema van Farmers Defence Force (FDF) op de monsterzege van BoerBurgerBeweging (BBB). De afgelopen maanden protesteerden boeren tegen het kabinetsbeleid met omgekeerde vlagen. Die kunnen volgens FDF nu dus weer opgehangen worden met de rode baan boven.

08:28 - Voorlopige opkomst iets hoger dan in 2019

De voorlopige opkomst voor de provinciale verkiezingen ligt op 57,5 procent, meldt de verkiezingsdienst van het ANP na telling van de 88,5 procent van de stemmen. Dat is iets meer dan in 2019, toen het ging om 56,2 procent.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen ligt het opkomstcijfer standaard hoger. In 2021 lag dat op 78,7 procent.

08:26 - Uitslag in Overijssel bekend: BBB enige partij boven de 10 procent

De uitslag in de provincie Overijssel is met het tellen van de stemmen in Steenwijkerland definitief bekend. De partij van Caroline van der Plas heeft maar liefst 31,3 procent van de stemmen behaald. De BBB is daarmee de enige partij met meer dan 10 procent van de stemmen. De tweede partij, het CDA, heeft 8,2 procent van de stemmen in de provincie. De top vijf wordt compleeet gemaakt door VVD (8 procent), GroenLinks (7,6 procent) en de PVV (4,9 procent).

05:37 - Voorlopige zetelprognose Eerste Kamer: BBB 15, GL/PvdA 15, VVD 10

BBB blijft ruim op winst met de verwachte zetels voor de Eerste Kamer, die in mei door de nieuwe Provinciale Staten wordt gekozen. De partij van Caroline van der Plas komt na telling van 85 procent van de stemmen uit op 15 zetels. GroenLinks en de PvdA, die in de senaat één fractie gaan vormen, komen ook op 15 zetels. Dat is één zetel meer dan zij nu samen hebben.

Deze voorlopige prognose van de ANP-Verkiezingsdienst sluit donderdagochtend vroeg aan bij de uitkomst van de exitpolls van Ipsos/NOS die woensdagavond naar buiten werd gebracht.

Als tweede partij komt op afstand regeringspartij VVD uit op 10 senaatszetels, 2 minder dan de liberalen er nu hebben. D66 heeft in deze prognose 6 zetels en het CDA 5, een verlies van respectievelijk 1 en 4 zetels.

PVV en Partij voor de Dieren komen nu elk uit op 4 zetels en 3 senaatszetels liggen in het verschiet voor de SP, JA21 en ChristenUnie. FvD en Volt zouden op 2 senaatszetels uitkomen en 1 zetel zou gaan naar de SGP, 50PLUS en OSF.

05:31 - Nieuwkomers maken de dienst uit bij verkiezing Provinciale Staten

Vooral nieuwkomers deden goede zaken bij deze Provinciale Statenverkiezingen. Op basis van ruim 80 procent van de getelde stemmen staan Volt, JA21 en BBB op winst, met zelfs een monsterzege voor die laatste in het vooruitzicht.

Het progressieve en Europa-gezinde Volt lijkt bijna 3 procent van de stemmen te halen, en doet het daarmee beter dan bijvoorbeeld de SGP (2,7 procent), 50PLUS (2,3 procent) of Belang van Nederland (1 procent). Partijleider Laurens Dassen vindt het "geweldig" dat het "optimistische" geluid van zijn partij lijkt aan te slaan, zei hij voor de camera van de NOS.

Het rechts-conservatieve JA21 doet het nog beter. De afsplitsing van Forum voor Democratie haalt ruim 4 procent van de stemmen. Ondanks de winst ziet het ernaar uit dat de partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga aan macht verliest in de senaat. Daar heeft de Fractie-Nanninga, zoals de partij daar heet, 7 voormalige FVD-zetels. Op basis van de huidige cijfers mag de partij 3 senatoren leveren.

Een ronduit astronomische winst is er voor BBB. De partij van Caroline van der Plas haalt waarschijnlijk meer dan 19 procent van de stemmen, en laat de tweede partij de VVD (11,1 procent) ruim achter zich.

05:03 - Winst BBB nog groter dan die van FVD in 2019

De BoerBurgerBeweging van Caroline van der Plas lijkt een nog grotere verkiezingswinst te halen dan Forum voor Democratie in 2019. In dat jaar werd de partij van Thierry Baudet in een klap de grootste partij met 14,4 procent van de stemmen.

Maar de BBB stevent dat wapenfeit voorbij en koerst af op een winst van 19,4 procent, blijkt op basis van ruim 80 procent van de getelde stemmen die zijn aan doorgegeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP. Forum wist vier jaar geleden 86 Statenzetels te bemachtigen. De BBB lijkt nu bijna 100 Statenzetels te winnen. In de meeste provincies is de BBB de grootste partij. Daarmee lijkt de 'proteststem' nu vooral naar de BBB te gaan. Ook partijen als de PVV of de SP, die zich zeer kritisch opstellen richting het kabinet, staan op verlies. Van FVD blijft weinig meer over: landelijk lijkt de partij nog ongeveer 3 procent van de stemmen te halen, goed voor ongeveer 10 Statenzetels.

04:59 - Gedroomde winst 'linkse wolk' blijft vooralsnog uit

Het lijkt er niet op dat de 'linkse wolk' van PvdA en GroenLinks samen de winst halen waar de partijen op hoopten. Op basis van ruim 80 procent van de getelde stemmen staat de combinatie op verlies. De partijen halen samen 16,8 procent. In 2019 was dit nog 18,9 procent.

Steden als Leeuwarden en Nijmegen zijn nog niet meegenomen in de telling, en ook de uitslagen van bijvoorbeeld Amsterdam en Rotterdam zijn nog niet compleet. Maar de kans is klein dat die uitslagen het landelijke beeld veel doen kantelen.

De partijen namen het samen op in een "tweestrijd" tegen de VVD van premier Mark Rutte. Die had eerder gewaarschuwd voor een 'linkse wolk' die de politiek zou bedreigen. De VVD richtte de hele campagne haar pijlen op de linkse partijen en liet de BBB van Caroline van der Plas zo veel mogelijk links liggen.

04:07 - BBB de grootste in Drenthe, PvdA volgt op grote afstand

De BoerBurgerBeweging (BBB) wordt in een klap veruit de grootste partij in de Provinciale Staten van Drenthe. Ruim een derde van de kiezers stemde op de partij van Caroline van der Plas. De PvdA, vier jaar geleden nog de winnaar met 14,1 procent, is nu met 9,4 procent de tweede partij.

De Drentse kiezer heeft afgerekend met de landelijke coalitiepartijen. Haalden VVD, D66, CDA en ChristenUnie vier jaar geleden samen nog 36 procent van de stemmen, nu is dat nog maar 22 procent. Vooral VVD en CDA krijgen rake klappen.

Van de partijen die nu al vertegenwoordigd zijn in de Provinciale Staten, weet alleen de Partij voor de Dieren een bescheiden winst te boeken, van 3,4 naar 4,2 procent. De grootste verliezer is ook hier Forum voor Democratie met 3 procent van de stemmen, tegen 13,5 procent in 2019.

03:56 - Nieuwkomer BBB ook met afstand de grootste in Zeeland

Met 19,7 procent van de stemmen is de BoerBurgerBeweging (BBB) de grootste partij geworden bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten (PS) van Zeeland, meldt de Verkiezingsdienst van het ANP. Daarmee stoot de BBB het CDA van de troon.

De nummer twee is de lijstcombinatie Partij van de Arbeid/GroenLinks, die 13,4 procent behaalde. Daarna volgen de SGP (12,5), de onttroonde CDA (11,4) en de VVD met 8,9 procent. Forum voor Democratie, in 2019 nog goed voor 5 zetels, houdt er waarschijnlijk maar een over.

Het opkomstpercentage in Zeeland was 61,3 procent, dat is 3 procentpunten hoger dan in 2019.

03:47 - Flevoland eerste provincie met voorlopige uitslag: BBB grootste

Flevoland is de eerste provincie met een voorlopige verkiezingsuitslag voor de Provinciale Statenverkiezingen. De BoerBurgerBeweging is de winnaar met 20,8 procent, meldt de Verkiezingsdienst van het ANP. De VVD eindigt als tweede partij met 9,9 procent, 3,3 procentpunt minder dan bij de vorige Provinciale Statenverkiezingen in 2019.

De PVV (7,7 procent), PvdA (7,6 procent) en GroenLinks (6,9 procent) maken de top-5 compleet. De grootste verliezer is Forum voor Democratie, die in 2019 nog veruit de meeste stemmen haalde. Die partij gaat van 17,8 procent naar 4,5 procent.

Op basis van deze uitslag krijgt de BBB in een klap 10 van de 41 Statenzetels. Ruim op afstand volgt de VVD met 4 zetels. De PVV, GroenLinks en PvdA krijgen allen 3 zetels. Van de 8 zetels die FVD in 2019 won, blijven er 2 over. Overigens zat er nog maar één Statenlid voor FVD in de Provinciale Staten. Zoals in veel andere provincies is FVD in Flevoland ingestort, na de partijcrisis in 2020.

00:18 - In veel gemeenten waar is geteld meeste stemmen voor BBB

In veruit de meeste van de twintig gemeenten die iets na middernacht de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen bekend hadden gemaakt, kwam de BoerBurgerBeweging (BBB) als overduidelijke winnaar uit de bus. Onder meer in de Drentse gemeente Emmen, het Overijsselse Dalfsen en op de Waddeneilanden Vlieland en Schiermonnikoog kreeg de partij van Caroline van der Plas veruit de meeste stemmen.

Dat was onder meer ook het geval in Oldambt (Groningen), Eemnes (Utrecht), Schouwen-Duiveland, Noord-Beveland (beide Zeeland), Zouterwoude (Zuid-Holland), Bergen, Beesel en Eijsden-Margraten, Nederweert en Voerendaal (alle in Limburg).

Slechts in enkele andere gemeenten waarvan de stemmingsuitslag bekend is, konden partijen de BBB achter zich laten. In het Gelderse Rozendaal werd de VVD de grootste, in Mook en Middelaar in Limburg was dat GroenLinks. In het Limburgse Beek trok het CDA de meeste stemmen. Maar ondanks dat leverden de drie partijen wel in ten opzichte van vier jaar geleden.

Meer weten over de belangrijkste thema's rond de Provinciale Statenverkiezingen? Luister dan de Hart van Nederland-podcast 'In alle Staten':

Hart van Nederland/ANP