VVD afgestraft in nieuwe peiling, PVV nu op 42 zetels

Het besluit van VVD-leider Dilan Yeşilgöz om een centrumrechts kabinet met PVV, NSC en BBB alleen als gedoogpartner mogelijk te maken, heeft negatief uitgepakt voor de partij.

In de laatste peiling van Peil.nl van Maurice de Hond wordt de partij met een verlies van 8 zetels flink afgestraft. De PVV lijkt te profiteren van de stugge houding van andere grote partijen: dé winnaar van de Tweede Kamerverkiezingen wordt met 42 zetels in de peiling virtueel nóg groter.

Voor- en tegenstanders van het besluit van Yeşilgöz om een centrumrechts kabinet alleen te gedogen en niet mee te reageren kwamen deze week samen tijdens een partijbijeenkomst:

2:56

VVD'ers op bijeenkomst willen vooral dat partij wél meeregeert

VVD kwam na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november uit op 24 zetels, een dik verlies van 10 zetels in vergelijking met de verkiezingen van 2021. Maar in de laatste peiling moet de partij van Dilan Yeşilgöz virtueel nóg meer inleveren. De partij verliest maar liefst 8 zetels en zou daarmee uitkomen op 16 zetels.

Ook andere partijen moeten zetels inleveren, maar de verliezen zijn minder groot dan bij de VVD. Zo zakt PvdA/GroenLinks, de op één na grootste partij, met 3 zetels naar 22 zetels. NSC van Pieter Omtzigt moet één zetel inleveren en komt daarmee uit op 19.

Opvallend is dat D66, dat fors verloor tijdens de verkiezingen en vrijdag na een hertelling een extra zetel misliep op 160 stemmen, er in de peiling twee zetels bij krijgt.

Zetelverdeling peiling van 2-12-2023. Beeld: Peil.nl

Weinig steun voor gedoogconstructie

De grote vraag blijft nu vooral wat er qua coalitie nog mogelijk is. Met de PVV als onbetwiste winnaar, kunnen andere partijen hier eigenlijk niet omheen. Een kabinet met VVD, NSC, PvdA/GL en D66 kan dan ook op weinig steun rekenen bij de achterban van PVV, BBB, NSC en VVD. Alleen kiezers van PvdA/GL en D66 zouden hier voorstander van zijn.

De constructie van Yeşilgöz, waarbij de VVD een minderheidskabinet bestaande uit PVV, NSC en BBB zou gedogen, was binnen de eigen achterban al niet heel populair, maar weet ook de aanhangers van andere partijen niet te overtuigen. Iets meer dan de helft van de NSC- en VVD-stemmers (53 en 57 procent) is vóór. Ongeveer twee derde van de PVV- en BBB-stemmers (64 en 65 procent) zou zo'n gedoogkabinet zien zitten.

Meest gesteunde coalitie

De meest gesteunde optie die daarmee overblijft is een kabinet met VVD in de coalitie. Dit meerderheidskabinet, bestaande uit PVV, VVD, NSC en BBB vindt steun bij maar liefst 95 procent van de PVV-kiezers, 93 procent van de BBB-kiezers, 84 procent van de VVD-kiezers en 81 procent van de NSC-kiezers. Een meerderheid van de PvdA/GL en D66-kiezers zou geen voorstander zijn van deze coalitie, zo blijkt uit de peiling.

De komende tijd zullen de fractievoorzitters van de grootste partijen in gesprek gaan met oud-PvdA-minister Ronald Plasterk, die door PVV-leider Geert Wilders is aangesteld als verkenner.

Plasterk liet vrijdag in een brief aan Kamervoorzitter Vera Bergkamp weten meer tijd nodig te hebben voor de verkenning naar een coalitie. Uiterlijk in de week van 11 december verwacht hij zijn verslag in te leveren.