100 warme dagen in Nederland, dit is hoe groot kans is dat het nog een keer 20 graden wordt

Haal die tussenjas maar uit de kast, vanaf dinsdag halen we de warme grens van 20 graden niet meer. Maandag lukte dit nog wel; met 21,4 graden noteerde De Bilt de 100ste warme dag van tenminste 20,0 graden. Gemiddeld telt een jaar maar 93 warme dagen. Was dit de laatste, of kan het in oktober of zelfs november nog warm worden?

Door meteoroloog Jordi Huirne

De eerste twintiger werd dit jaar opvallend vroeg gemeten bij het KNMI, namelijk al op 6 april. Normaal gebeurt dit pas op 13 april. Uiteindelijk werd het in april 5 keer tenminste 20 graden en in mei 14 keer. De drie zomermaanden telden samen 65 warme dagen en met de 16 warme dagen van september staat de jaarteller nu op 100. Dat is 7 warme dagen meer dan gemiddeld.

Vorig jaar bijna een record

In 2023 hadden we maar liefst 117 warme dagen, het op een na hoogste aantal sinds 1901. Zelfs in oktober werd het nog 7 dagen ten minste 20 graden. Alleen het jaar 2018 bracht nog meer warmte, toen steeg de temperatuur op 132 dagen naar 20 graden of meer. In het jaar 1907 werd het maar op 40 dagen 20 graden of warmer.

Normaal telt een jaar 93 warme dagen en sinds 1901 is het 14 jaren gelukt om op ten minste 100 warme dagen uit te komen. Daarvan vinden we 4 jaren uit de vorige eeuw en 10 jaren uit deze eeuw. Door de klimaatverandering ligt de temperatuur in het zomerhalfjaar steeds vaker boven 20 graden. Ook worden warme dagen zowel eerder als later in het jaar genoteerd.

27 warme dagen erbij

Door de klimaatopwarming schiet het gemiddeld aantal warme dagen omhoog. Afgelopen 30 jaar waren er jaarlijks gemiddeld 93 warme dagen, maar ruim 30 jaar geleden was dit gemiddelde aantal nog 71 warme dagen.

Begin vorige eeuw lag dit aantal met 66 warme dagen nog lager. Zoiets is nu niet meer voor te stellen, na 1993 kwam het aantal warme dagen in De Bilt elk jaar boven 66 uit. Deze eeuw scoorde 2015 het slechtst met 69 warme dagen.

Brengt oktober nog warme dagen?

Deze dinsdag werd in De Bilt met 19,4 graden de 20 graden voor het eerst sinds 16 september niet meer gehaald. Komende dagen blijft het wisselvallig en koel. Vrijdag en zaterdag is het niet warmer dan een graad of 14. Daarna warmt het weer iets op, maar twintigers staan voorlopig niet op het programma.

Toch kan het in oktober nog makkelijk 20 graden worden. Gemiddeld telt die maand in De Bilt 2 dagen van ten minste 20 graden. In 1921, 1959, 1969 en 2018 werd het op 10 dagen 20 graden of warmer, een record. In 2005 werd het op 30 oktober zelfs nog 21,1 graden. Ook in 2022 werd het op 30 oktober nog ruim 20 graden en deze datum was recordlaat. Het is dus zeker nog wel mogelijk dat straks in oktober de 20 graden wordt gehaald.

Eens in 5 jaar in november

Het kwam nog nooit tot een officiële warme dag (een warme dag in De Bilt) in november, maar het gebeurde al wel eerder op KNMI-stations in Zeeuws-Vlaanderen, Brabant, Limburg en de Achterhoek. Sinds 1901 gebeurde dit in 15 jaren. In de vorige eeuw gemiddeld eens in de 10 jaar, maar deze eeuw eens in de 5 jaar, voor het laatst in 2020. Op 12 november 1926 was sprake van de meest late warme dag ooit gemeten, in Sittard werd het precies 20 graden.