25 graden op 12 april: eerste zomerse dag van het jaar voor Westdorpe

Aan het einde van de middag werd het in Westdorpe in Zeeuws-Vlaanderen 25 graden. Daarmee is de eerste lokale zomerse dag een feit, want daarvoor moet het op één van de officiële meetpunten in ons land 25,0 graden of warmer worden. Gemiddeld gebeurt dit op 1 mei, dus de eerste zomerse dag valt dit jaar bijna drie weken te vroeg. Vorig jaar werd het zelfs al op 6 april zomers in ons land.

Door meteoroloog Jordi Huirne

Meetstations in andere plaatsen gaven temperaturen aan die net onder de "zomerse" grens lagen. Zo werd in Woensdrecht 24,9 graden gemeten en in Maastricht 24,6 graden. In De Bilt, waar het KNMI is gevestigd, was het met 22,7 graden niet zomers.

De laatste zomerse dag viel op 22 september en is alweer even geleden. Maar net als vorig jaar zijn we er nu in de lente dus weer vroeg bij. Meestal wordt het pas in de meimaand voor het eerst 25 graden, maar soms ook al in april of zelfs eind maart. Op deze datum is het sinds 1901 maar één keer zomers warm geweest, en dat was in 1939. Het werd toen in ’s-Heerenberg 26,6°C, in Gemert 26,1°C, in Wijster 25,8°C, en in Winterswijk en Sittard 25,3°C. Zo warm wordt het vandaag net niet, dus een landelijk warmterecord zit er niet in.

Kijken we naar de periode vóór 12 april, dan was het alleen in 1894, 1926, 1946, 1968, 2011, 2020, 2021 en 2024 eerder in de lente dan dit jaar 25 graden geworden. Vier jaar geleden werd het bijna recordvroeg zomers warm. Op 31 maart noteerde Arcen 26,1 graden, de warmste dag ooit gemeten in maart. Dit was opvallend, want de lente van 2021 als geheel verliep koud en relatief sneeuwrijk. De vroegste lokale zomerse dag ooit gemeten blijft echter 29 maart 1968, met in Venlo en Gemert een maximumtemperatuur van 25,6 graden.

Steeds vroeger

Door de klimaatverandering komen zomerse dagen steeds vroeger. 30 jaar geleden was 17 mei gemiddeld de eerste dag met zomerse temperaturen in ons land, tegenwoordig is dat 1 mei.

Waar de eerste lokale zomerse dag dus al in maart kan vallen, duurt het soms veel langer. In 1984 moest men tot 19 juni wachten op de eerste zomerse temperaturen ergens in het land. Zoiets is in het huidige klimaat ondenkbaar.

Helemaal niet zomers

Overigens is het in de vorige eeuw een aantal keer voorgekomen dat de 25 graden op sommige plekken überhaupt niet werd gehaald. In Den Helder lukte dat niet in de jaren 1910, 1916, 1940 en 1956. In Vlissingen werd in 1907 en 1965 de zomerse grens niet gehaald. Recordkoud bleef het in 1962 op het Friese weerstation Kornwerderzand. De hoogste temperatuur van het jaar viel toen op 18 juni en bedroeg hooguit 22,7 graden.

Meer zomerse warmte in het oosten

Het aantal zomerse dagen per jaar varieert sterk per regio. In het huidige klimaat (gemiddelde 1991 t/m 2020) komt het op de Waddeneilanden tot slechts 9 zomerse dagen per jaar. In De Bilt zijn het er gemiddeld 28, en in het Noord-Limburgse Arcen 42. Liefhebbers van zomerse warmte zitten in het zuidoosten en oosten dus duidelijk beter dan in de kustgebieden, waar regelmatig koelere lucht van zee wordt aangevoerd. Overigens telt een plek als Schiphol in het huidige klimaat bijna evenveel zomerse dagen (22) als Maastricht 30 jaar geleden (23 dagen).

De 'eindeloze zomer' van 2018 telde recordveel zomerse dagen. Weerstation Arcen noteerde er maar liefst 89! Op de tweede plaats staat de – voor die tijd – uitzonderlijk warme zomer van 1947. De weerstations Winterswijk en Venlo hadden toen 72 zomerse dagen.