Laat dat dikke dekbed nog maar even liggen: het gaat 's nachts weer vriezen

Terwijl het dit voorjaar overdag steeds aangenaam is met veel zon en heerlijke temperaturen, koelt het 's nachts behoorlijk af. Komende nachten gaat het onder een kraakheldere hemel zelfs vriezen. Regionaal wordt het volgens Hart van Nederland-weerman Jordi Huirne -3 graden. Dat betekent dat fruittelers aan de slag moeten om de bloeiende bloesem te beschermen.

Geschreven door meteoroloog Jordi Huirne

Een hogedrukgebied in de buurt van ons land zorgt al weken voor zonnig en droog lenteweer. Omdat de wind de komende dagen uit het noorden waait, wordt het wel een stuk frisser vanaf deze zondag. Zo vroor het afgelopen nacht al een beetje in Drenthe en Groningen.

Weerstation Nieuw-Beerta in Oost-Groningen was de koudste plek met -2,8 graden. Dit zijn temperaturen op de normale meethoogte van 1,5 meter. Aan de grond was het nog een stuk kouder, met -4 graden. In de rest van het land lagen de temperaturen een paar graden boven nul.

Lees ook: Lentezon schijnt volop, maar het is frisser dan het lijkt

Lentezon schijnt volop, maar het is frisser dan het lijkt

-4 graden

Dat is de komende twee nachten wel anders. De wind valt namelijk weg en daardoor mengt relatief koude lucht dicht bij het aardoppervlak niet meer met de wat warmere lucht daarboven. Daardoor gaat het op grote schaal, met uitzondering van de kustgebieden en grote steden, licht vriezen.

In het oosten en noordoosten wordt het met -3 graden het koudst. Zelfs een lokale -4 graden is niet uitgesloten. Dit zijn temperaturen op 1,5 meter hoogte. Dichter bij het aardoppervlak, waar de fruitbomen zich ook bevinden, is het nog kouder. Aan de grond kan het afkoelen tot -7 graden.

Fruittelers aan de slag

De fruitbomen bloeien momenteel massaal in ons land. Om te voorkomen dat opengaande knoppen en bloesem bevriezen, spuiten telers de bomen nat met water. Dit wordt gedaan door middel van een sproei-installatie boven de fruitgaard. Het water bevriest om de knoppen en bloesem heen. Dit werkt vervolgens als een soort jasje en beschermt de toekomstige vrucht tegen vorstschade. Dit werkt op twee manieren.

Bekijk hier hoe deze fruitteler de vrieskou trotseert:

1:42

Eind april ineens nog nachtvorst, zo redden fruittelers hun oogst

Het ijs isoleert de takken en zorgt ervoor dat kou uit de buitenlucht de knoppen niet kan bereiken. De temperatuur onder het ijslaagje blijft dan 0 graden, wat net warm genoeg is om geen schade te veroorzaken. Het ‘jasje’ beschermt dus de knoppen en bloesem tegen de vrieskou. Daarnaast komt er bij het vormen van ijs zogenaamde stollingswarmte vrij, waardoor de toekomstige vrucht boven nul blijft. Het sproeien moet de hele nacht doorgaan, pas nadat de zon opkomt om 7 uur en de temperatuur stijgt, is het gevaar geweken.

Vuurpotten of een helikopter

Soms is de boomgaard te groot voor een sproei-installatie of is er geen water voorhanden. In dat geval gebruiken ze in Frankrijk, Duitsland en andere Alpenlanden vuurpotten. De warmte van het vuur zorgt ervoor dat de temperatuur van de fruitbomen boven nul blijft. Een nadeel is dat tijdens het rustige en koude weer de rook blijft hangen en de luchtkwaliteit zeer slecht wordt. Er komt namelijk veel CO2 in de lucht.

Daarnaast kan er met een helikopter over een boom- of wijngaard worden gevlogen. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Australië of de Verenigde Staten, waar wijn- en boomgaarden ontzettend groot zijn. Tijdens een heldere nacht met weinig wind is de temperatuur aan de grond veel lager dan een paar meter boven het aardoppervlak. Koude lucht zakt namelijk naar het aardoppervlak en warme lucht stijgt op. De helikopter zorgt er met de wieken voor dat deze twee luchtlagen gaan mengen, waardoor de temperatuur aan de grond vaak oploopt tot net boven nul.