Matige vorst eindelijk gemeten: Nederland beleeft koude en spekgladde nacht

Vannacht heeft Nederland voor het eerst dit winterseizoen matige vorst meegemaakt. In Eelde zakte de temperatuur rond 03.00 uur naar -5,1 graden en uiteindelijk werd het -6,0. Volgens Hart van Nederland-weerman Jordi Huirne is dit de eerste keer dat de temperatuur onder -5 graden dook, waarmee deze late start een bijzonder zacht winterhalfjaar markeert.

Zaterdagochtend vriest het op veel plekken nog, behalve in het Waddengebied. Regionaal duikt de temperatuur een aantal graden onder nul tot -5 graden. Aan de grond is het nog een paar graden kouder.

In de middag stijgt de temperatuur tot de 7 graden in het noordoosten tot zo'n 3 graden in het oosten. In Limburg blijft het licht blijft vriezen en blijft de sneeuw die daar de afgelopen dagen is gevallen liggen. Op de meeste plekken blijft het droog.

Vorst is laat dit seizoen

Normaliter valt de eerste matige vorst al rond 1 december, maar dit jaar liet deze koude mijlpaal bijna zes weken langer op zich wachten. Vorig jaar gebeurde dit op 30 november, terwijl we in 2020 op 21 januari nog later waren. Het is een teken dat winters steeds zachter worden, een trend die volgens experts samenhangt met klimaatverandering.

De laatste keer dat het ergens in Nederland kouder werd dan -5 graden was op 21 januari 2024, toen Ell in Limburg -5,8 graden bereikte. Een winter zonder matige vorst in ons land is nog uniek, maar in het seizoen 2020 werd het slechts één dag kouder dan -5 graden, een record.

Steeds minder vorstdagen

De gemiddelde kans op matige vorst verschilt per regio. In het zuidwesten, zoals Vlissingen, zijn dat gemiddeld slechts twee dagen per winter, terwijl Twente gemiddeld zestien vorstdagen telt. Toch zijn deze cijfers aan het verschuiven. De afgelopen jaren zijn er steeds minder dagen met temperaturen onder -5 graden genoteerd. In De Bilt werd in 2014 en 2020 zelfs helemaal geen matige vorst gemeten.

Hoewel matige vorst tegenwoordig laat op zich laat wachten, kwam het in de vroege 20e eeuw juist vaker voor. In 1912 bijvoorbeeld zakte de temperatuur in oktober al naar -5,7 graden in Winterswijk. Het huidige klimaat maakt zulke vroege vorstdagen een zeldzaamheid.

De vorst gaat langzaam uit de lucht. Vanaf woensdag stijgt de minimumtemperatuur in de nacht naar 3 tot 4 graden.