Meesten tegen uitstel Holocaustlezingen, wel verdeeldheid over rol CIDI

Het besluit van de Hogeschool Utrecht (HU) om lezingen over de Holocaust uit te stellen leidt tot flinke kritiek, zowel vanuit politiek als organisaties die opkomen voor de rechten van Joden. Ook 62 procent van het Hart van Nederland-panel vindt het onterecht dat de school de lezingen voorlopig niet door laat gaan.

Dat blijkt uit representatief onderzoek onder 2.478 leden van het panel, dat zondag is uitgevoerd. Slechts 20 procent vindt het terecht dat de HU de lezingen uitstelt, en 18 procent heeft er geen mening over.

7 oktober

Tegen de Telegraaf zei de HU in eerste instantie tot het besluit te zijn gekomen omdat zij een "diverse en gebalanceerde dialoog" willen faciliteren over het onderwerp, en meer tijd nodig te hebben om de inval van Hamas in Israël op 7 oktober 2023 en de daaropvolgende oorlog in Gaza in een breder perspectief te plaatsen. "Met ruimte voor uiteenlopende meningen en overtuigingen", aldus een woordvoerder.

Die insteek kwam de HU al op veel kritiek te staan. Zo noemt demissionair justitieminister Yeşilgöz het een gotspe: "Zes miljoen levens bruut kapotgemaakt vanwege pure Jodenhaat. Wie dat wil nuanceren heeft zelf een geschiedenisles nodig", aldus de VVD-leider. Ook 67 procent van de panelleden is het oneens met het idee dat de lezingen alleen mogelijk zijn als deze in breder perspectief worden geplaatst, en vindt dat de historische gebeurtenis los moet worden gezien van wat er nu in Israël en Gaza gebeurt. 19 procent van de panelleden vindt echter dat deze gebeurtenissen niet los van elkaar gezien kunnen worden. 14 procent heeft er geen mening over.

CIDI

De lezingen zouden worden georganiseerd in samenwerking met het Centrum Informatie en Documentatie Israel (CIDI), wat in eerste instantie ook al leidde tot ophef. Het CIDI komt naar eigen zeggen op voor het recht van Israël en het Joodse volk op een veilig bestaan. Volgens de Utrechtse community New Neighbours, die voor de mensenrechten van Palestijnen in Gaza in actie komt, verdedigt het CIDI Israëlisch geweld tegen Palestijnen echter te veel, en zouden deze lezingen daarom ook niet neutraal zijn.

Mensen zijn verdeeld over de rol die het CIDI speelt bij deze lezingen. Zo zegt 38 procent het eens te zijn met het standpunt van New Neighbours over het CIDI, en 35 procent is het ermee oneens. De resterende 27 procent heeft er geen mening over.

Antisemitisme

In een later statement geeft de Hogeschool aan dat ze het besluit ook hebben genomen omdat de veiligheid voor leraren, studenten en anderen niet te waarborgen valt. Het is niet duidelijk om welke redenen de veiligheid in geding is, maar de gemoederen over het onderwerp nemen sinds 7 oktober sterk toe.

Uit cijfers van het CIDI blijkt wel dat het aantal antisemitische incidenten sinds stijgt. In de maand na de inval waren er negen keer zoveel antisemitische incidenten gemeld, van het bedreigen en aanvallen van een Joodse scholier, het naroepen van 'kankerjood' en het doen van Hitlergroeten.

Demissionair premier Rutte uitte zondag in zijn lezing bij de Nationale Holocaustherdenking zijn zorgen over de toename van openlijk antisemitisme. "Alsof 'nooit meer Auschwitz' een holle frase is geworden", zo zei hij. 30 procent van de panelleden merkt dat er ook antisemitisme in hun omgeving plaatsvindt, bijvoorbeeld in de vorm van grappen of negatieve opmerkingen over Joden in het algemeen. 9 procent van de mensen merkt dat het antisemitisme in hun omgeving vaker voorkomt of normaal wordt gevonden, waarbij 2 procent aangeeft dit zelf ook te doen.

Holocaustontkenning

Vaak wordt dan ook verwezen naar een vermeende toegenomen twijfel onder vooral jongvolwassenen of de Holocaust echt zou zijn gebeurd. Zo werd in januari 2023 door veel media het onderzoek in opdracht van De Claims Conference opgepakt waaruit zou blijken dat 23 procent van de jongvolwassenen twijfelt aan de Holocaust of het aantal slachtoffers. Onder meer RTL Nieuws beschreef uitvoerig de twijfels over dit onderzoek en hoe dit werd gepresenteerd in de media.

Uit het representatieve onderzoek onder het Hart van Nederland-panel van zondag lijkt er echter geen bewijs te zijn voor breed gedragen Holocaustontkenning. Zo zegt maar 0,6 procent van de mensen expliciet dat de Holocaust niet is gebeurd. 94 procent van de mensen gelooft wel dat de Holocaust is gebeurd, al zegt een klein deel van hen (8 procent) niet te denken dat er daadwerkelijk tussen de 5 en 6 miljoen Joden zouden zijn vermoord. De rest, 5 procent, zegt het niet te weten.

Hoewel het precieze aantal slachtoffers van de Holocaust niet bekend is, wordt algemeen aangenomen dat tussen de 5,1 en 6 miljoen Joden in Europa om het leven werden gebracht, vooral in vernietigingskampen en bij executies. Die cijfers zijn tot stand gekomen door schattingen van onderzoekers op basis van het vele beschikbare bewijsmateriaal. Naast Joden werden tijdens de oorlog zo'n 5 miljoen andere mensen vermoord om wie ze waren, zoals Roma, Sinti, Polen en andere volken uit Centraal- en Oost-Europa, homoseksuele mannen, gehandicapten en mensen met een bepaalde religieuze of politieke overtuiging.