OVV kritisch in coronarapport: kabinet had geen oog voor schade maatregelen

Bij het bestrijden van het coronavirus keek het kabinet niet naar de gevolgen van de maatregelen. De aanpak was gericht op de korte termijn, zoals het voorkomen van besmettingen en het openhouden van de acute zorg. Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in het derde en laatste onderzoek naar de aanpak van de coronacrisis.

"Risico's die zich op een later moment in de crisis manifesteerden of met de tijd toenamen, maakten geen onderdeel uit van de oorspronkelijke doelstellingen. Voor deze nieuwe risico's, zoals postcovid en uitgestelde zorg, bood het kabinet in zijn crisisaanpak geen antwoord", concludeert de OVV.

Eind februari van dit jaar was het drie jaar geleden dat de eerste coronabesmetting in Nederland, 'patiënt nul', werd geconstateerd. De onafwendbare besmetting bleek een startsein voor een reeks van memorabele gebeurtenissen:

1:56

Drie jaar corona in Nederland

Mensen die in de zorg werkten, waarschuwden voor het hoge aantal coronapatiënten, de krapte op de werkvloer en het uitstellen van zorg voor andere patiënten. Daarover zegt de Onderzoeksraad: "Het kabinet heeft, op een enkele uitzondering na, signalen daarover vanuit de zorgsector niet aanwijsbaar gebruikt om de crisisaanpak te evalueren en aan te passen."

Kritisch op handelen minister De Jonge

De Onderzoeksraad is ook kritisch over de rol van de toenmalige minister van Volksgezondheid, Hugo de Jonge. Hij leidde de aanpak in de eerste dagen nadat het virus in Nederland was vastgesteld. Daarna werd het werk overgedragen aan een 'nationale crisisstructuur" maar De Jonge bleef "een centrale rol" en "het eigenaarschap van de crisis" houden.

Daardoor keek het kabinet te veel naar het bestrijden van een infectieziekte, en te weinig naar andere zaken en de lange termijn. Die "pasten volgens het kabinet niet binnen de crisisaanpak", het kabinet hield "gedurende meer dan twee jaar vast aan de in maart 2020 gekozen doelstellingen".

Aanbevelingen voor volgende crisis

De OVV adviseert het kabinet om bij een volgende langdurige crisis "regelmatig te toetsen of de ingeslagen koers nog wel passend is". Ook zou de overheid beter moeten uitleggen waarom bepaalde beslissingen worden genomen en welke risico's een besluit kan hebben. Verder wil de OVV dat de overheid nu alvast kijkt naar het delen van gegevens, zodat die bij een volgende crisis sneller voor iedereen beschikbaar zijn.

Begin vorig jaar concludeerde de OVV al dat Nederland niet goed voorbereid was op een langdurige landelijke gezondheidscrisis. Beloftes konden niet waargemaakt worden, de communicatie was eenzijdig en de toenmalige RIVM-baas Jaap van Dissel ondermijnde volgens de raad het vertrouwen door bijvoorbeeld het nut van mondkapjes openlijk in twijfel te trekken.

Hart van Nederland / ANP