Bizarre bananeneis van Zweedse minister: hoe ernstig is zo'n fobie?

De Zweedse minister van Gendergelijkheid, Paulina Brandberg, trekt internationaal aandacht met een opmerkelijk verzoek voor officiële bezoeken: in haar nabijheid mogen absoluut geen bananen aanwezig zijn. Medewerkers sturen voorafgaand aan haar bezoeken e-mails waarin dit strikte verzoek wordt vermeld, zogenaamd vanwege een "sterke allergie". In werkelijkheid lijdt Brandberg echter aan een bananenfobie, zoals zij zelf eerder onthulde op sociale media.

De e-mails waarin om bananenvrije ruimtes wordt gevraagd, kwamen in handen van de Zweedse krant Expressen. Hoewel daarin staat dat het gaat om een allergie, blijkt het eigenlijk een fobie te zijn. In 2020 gaf Brandberg op X toe dat ze aan “de raarste fobie ter wereld” lijdt, namelijk een extreme afkeer van bananen. Inmiddels is die post verwijderd, maar haar bijzondere angst blijft onderwerp van gesprek.

Volgens psycholoog Maartje Kroese van Kindt Clinics zijn er meer mensen met zeldzame angsten. “We zien soms mensen die bang zijn voor bijvoorbeeld stofzuigers of dieren die totaal geen bedreiging vormen, zoals lieveheersbeestjes en schapen,” vertelt Kroese aan Hart van Nederland.

Hoe komt het?

Angsten zoals een bananenfobie kunnen ontstaan door associaties die de hersenen aanleren, legt Kroese uit. "Angst ontstaat vaak wanneer het brein iets koppelt aan een gevoel van dreiging of gevaar," aldus Kroese. Bij bijvoorbeeld een fobie voor spinnen kan iemand als kind zijn geschrokken van een eng plaatje of verhaal, waardoor de hersenen het diertje vanaf dat moment associëren met gevaar. "Je lichaam gaat dan in schrikmodus."

"Bij een bananenfobie kan naast angst ook sprake zijn van afkeer of walging." Wie eraan lijdt, kan overmatig gaan zweten, angstgevoelens krijgen en misselijk worden als ze een banaan zien of ruiken. "De minister heeft pech dat er voor een bananenfobie geen logische verklaring is te verzinnen. Dat er lacherig over wordt gedaan, vind ik heel verdrietig voor haar."

Lees ook:

Levenslang met dwang: steeds meer jongeren zoeken hulp voor OCD

Allergietruc

Volgens Kroese is het begrijpelijk dat Brandberg haar verzoek een “allergie” noemt. Dat wordt vaker gebruikt om een angst te vermijden. “Mensen hebben meer begrip voor allergieën dan voor irreële angsten,” vertelt ze. "Om het jezelf makkelijk te maken, kun je dat als excuus gebruiken om te vermijden wat je eng vindt. Dan zeggen mensen bijvoorbeeld dat ze allergisch zijn voor honden of katten, terwijl ze er eigenlijk bang voor zijn."

Toch is het volgens Kroese beter om die angst onder ogen te zien. "Mensen die bang zijn om te vliegen kunnen ervoor kiezen niet in een vliegtuig te stappen. Maar als angst je echt in je leven belemmert, is het beter om er hulp voor te zoeken."

Lees ook:

Waarom je deze herfst meer spinnen in huis ziet (en hoe je ze buiten houdt)

Premier springt voor minister in de bres

De Zweedse premier Ulf Kristersson reageerde ondertussen op de media-aandacht rondom de fobie van zijn minister. "Het stoort me dat een hardwerkende minister bijna wordt gereduceerd tot een fobie en mensen er de draak mee steken," zei hij tegen Expressen. “We moeten hier echt voor oppassen,” aldus Kristersson, die hiermee oproept tot begrip voor mensen met bijzondere angsten.

De minister geeft aan professionele hulp te zoeken om haar fobie te overwinnen. In Zweden staat Brandberg overigens niet alleen met deze zeldzame angst: ook parlementslid Teresa Carvalho kampt met een bananenfobie.

Kroese hoopt dat de aandacht rond Brandbergs fobie zal bijdragen aan meer begrip voor mentale gezondheid. "Mensen praten er tegenwoordig al meer over. Dat het nu over deze zeldzame fobie gaat, is misschien een eerste stap om serieus genomen te worden."