Zorgen over hoge temperatuur voor half februari: 'Lopen een maand voor op schema'

De eerste officiële lentedag is een feit. Donderdag schoot het kwik omhoog naar gemiddeld 15 graden en op sommige plekken in Limburg werd het zelfs ruim 17 graden. Ook de rest van de week blijft de temperatuur hangen in de dubbele cijfers. Hoewel er vast mensen blij zijn met het ogenschijnlijke mooie weer, hangt er ook een dikke kanttekening aan dit weerbeeld.

In De Bilt steeg het kwik donderdag naar 15,3 graden. Hiermee gaat deze dag de boeken in als warmste 15 februari ooit gemeten Dat het ieder jaar warmer wordt, merken we allemaal. In de zomermaanden hoef je tegenwoordig niet eens het land te verlaten als je voor de zon en hoge temperaturen op vakantie gaat.

Om even te vergelijken: de gemiddelde jaartemperatuur (alle dagen van het jaar bij elkaar opgeteld) in Nederland lag op 11,8 graden in 2023. Aan het begin van de weermeting in 1901 was het jaargemiddelde 8,9 graden. Een warmteverschil van 2,9 graden.

Verlies koude dagen, meer zomerse dagen

Doordat het warmer wordt, verliezen we steeds meer dagen waarop het koud is in Nederland. Zo zijn we afgelopen eeuw twintig gemiddelde vorstdagen (dagen onder de nul graden) kwijtgeraakt.

Voor het verlies van de koude dagen krijgen we evenveel zomerse dagen (dagen dat het in De Bilt 25 graden wordt) voor terug. Ook het aantal tropische dagen (30 graden of meer) is flink gestegen van gemiddeld één naar vijf per jaar. De warmste zomerdag is in de afgelopen 120 jaar zelfs 2 graden warmer geworden.

Meer extremen

Daarnaast is het niet alleen warmer geworden, maar zien we meer extremen in het Nederlandse weerbeeld. Als het regent, dan regent het harder en vaker. En als het hagelt zijn de hagelstenen een slag groter dan een eeuw geleden. En ook de droogteperioden duren tegenwoordig langer.

Het is een beeld dat wordt bevestigd door meteoroloog Dennis Wilt. "Februari is vanouds de koudste wintermaand, maar donderdag tikken we lokaal de 17 graden aan. Het langjarig gemiddelde voor half februari is 7 graden, daar gaan we op sommige plekken in Nederland met 10 graden overheen. Dat is natuurlijk niet normaal."

Natuur loopt voor op schema

Volgens Wilt lopen we op dit moment een maand voor het het normale weerschema. "Zo staan sneeuwklokjes en krokussen al in bloei, en zijn er al wekenlang vogels te horen die je normaal pas in maart hoort zingen."

Een bijkomend probleem voor mensen met allergieën is dat doordat er al planten vroeg in bloei staan, mensen al last kunnen gaan krijgen van hooikoorts. Ook bomen zoals elzen en hazelaars staan al snel in bloei.

Dat het nu zo warm is kan voor dieren en planten ook funest zijn. Zo kan het in maart vaak nog aan de grond vriezen of kan het ook nog weleens sneeuwen. Dat kan slecht nieuws betekenen voor bijvoorbeeld jonge vogels, omdat er nog niet voldoende voer voor handen is. Insecten zijn bijna nog niet te vinden en ook besjes zijn er nog maar weinig.

Door klimaatverandering gaan we vaker te maken krijgen met dit soort extreme schommelingen in het weer, denkt Wilt. "Weerrecord na weerrecord wordt verbroken en het is de vraag over hoe Nederland hiermee om zal gaan."