Van babyboom naar babyrem: steeds minder kinderen geboren, ook Marjan en Chris willen ze niet

In Nederland worden steeds minder kinderen geboren. Sinds 1971 is het geboortecijfer flink gedaald, zo blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Socioloog Tanja Traag van het CBS ziet individualisering, emancipatie en de beschikbaarheid van anticonceptie als de belangrijkste oorzaken. Daarbij groeit ook het later krijgen van kinderen of het bewust kiezen voor kinderloosheid.

Niet alleen de bovenste oorzaken dragen bij aan het dalende geboortecijfer. Zo worden financiële onzekerheid, de woningcrisis en de behoefte aan vrijheid ook gezien als keuze om kinderen krijgen uit te stellen of bewust kinderloos te zijn.

Bewust kinderloos

Fotografen, beste vrienden en Amsterdammers Marjan Schonenberg (39) en Christopher de Gast (35) zijn twee van de vele Nederlanders die bewust kinderloos zijn. Geld is een reden, maar voor beide is de belangrijkste keuze het behouden van vrijheid en een levensstijl die bij hen past. "Ik hou van mijn vrijheid: boksen, varen, en spontane plannen maken zonder verantwoordelijkheden als moeder", vertelt Marjan.

Met hun fotoserie over kinderloze Amsterdammers laten de fotografen zien hoe deze levenskeuze voor veel mensen past bij de moderne tijd, waarin traditionele levenspaden minder vanzelfsprekend zijn.

'Ik vind kinderen erg leuk, maar niet voor mij'

Als meisje voelde Marjan eigenlijk al aan dat een kind krijgen voor haar niets is. "Toch bleef ik denken: het komt wel, of men vertelde mij: wacht maar tot je de juiste ontmoet." Maar de kriebels om moeder te worden kwamen niet. "In de fotoserie die ik met Chris maakte, kwam dit ook terug. Vele mensen die bewust kinderloos zijn, wisten het eigenlijk al op een jongere leeftijd."

Om deze keuze aan haar ouders te moeten vertellen, was best spannend. Haar oudere zussen hebben ook geen kinderen. "Het voelde als of ik het mijn ouders ontnam ooit opa om oma te worden. Dit was gelukkig niet het geval. Ze moesten zelfs een beetje lachen, want ze kennen mij door en door en hadden de keuze al verwacht."

Het is ook niet dat Marjan iets tegen kinderen heeft. "Sterker nog, de kinderen van mijn vrienden zien, vind ik erg leuk, maar het past niet bij mij." Christopher heeft een vriend en woont ook in Amsterdam. Hij gaat graag op vakantie en bezoekt dan meerdere museums op een dag. "Ik denk dat je daar geen enkel klein kind blij mee maakt." Naast een wisselend inkomen, heeft hij ook maar één slaapkamer en als hij deze moet delen met een krijsend kind maakt hem niet gelukkig.

Landelijk beleid speelt een grote rol bij overweging

Hoewel de keuze voor kinderloosheid vaak persoonlijk is, heeft deze ook maatschappelijke gevolgen. Het huidige overheidsbeleid richt zich vooral op het creëren van randvoorwaarden voor ouderschap, zoals betere kinderopvang en meer betaalbare woningen. Toch blijft de vraag of deze maatregelen voldoende zijn om de trend van dalende geboortecijfers te keren. Volgens Tanja Traag is dit een uitdaging: "Vrijheid en financiële zekerheid wegen voor veel mensen zwaarder dan de wens om kinderen te krijgen."

Donderdag bespreekt de Tweede Kamer het rapport over demografische ontwikkelingen richting 2050. Centraal staat de vraag: hoe zorgen we voor een balans tussen jong en oud in een vergrijzende samenleving?