Veel animo voor online-namenregister 'foute' Nederlanders

Het nieuwe online namenregister van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) heeft donderdag een digitale stormloop veroorzaakt. Sinds het register 's ochtends beschikbaar kwam via de website oorlogvoorderechter.nl, zijn duizenden bezoekers op zoek gegaan naar namen van verdachten uit de Tweede Wereldoorlog. Tegen het einde van de middag is de site bijna 176.000 keer bezocht. Dat laat een woordvoerster van het Nationaal Archief weten. In totaal zochten sitebezoekers er meer dan 900.000 keer op een naam. Bijna 325.000 keer klikten ze vervolgens door op de naam van een verdachte voor meer informatie.

Op oorlogvoorderechter.nl kan iedereen sinds donderdagochtend opzoeken welke verdachten van collaboratie een dossier hebben in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Dit beladen oorlogsarchief bevat de dossiers van zo'n 425.000 verdachten, van wie er uiteindelijk 66.000 voor de rechter zijn verschenen. Alleen de namen van verdachten die inmiddels zijn overleden, zijn in het onlineregister te vinden.

Volle studiezaal

Op de pagina's over verdachten in het register staan behalve de naam ook de geboortedatum en woonplaats van de betreffende persoon. Verder zijn er de inventarisnummers van de aan de verdachte gekoppelde dossiers te vinden. Die dossiers zelf zijn niet, zoals de bedoeling was, digitaal te raadplegen, maar de fysieke stukken zijn onder voorwaarden wel op te vragen bij het Nationaal Archief.

Daarvoor moeten mensen een plek in de studiezaal van het archief in Den Haag reserveren. Tot begin februari zitten alle plekken vol, aldus de woordvoerster. In totaal gaat het tot die tijd om bijna 1600 gereserveerde plekken voor CABR-inzage.

De website van het Nationaal Archief, waar mensen een plek voor inzage kunnen reserveren, was donderdag aan het eind van de middag bijna 92.000 keer bekeken. Ter vergelijking: op een normale dag wordt die site gemiddeld 8000 keer bezocht.

Aanvragen kan niet zomaar

Het was aanvankelijk de bedoeling dat het volledige archief, met ruim 30 miljoen pagina’s, vanaf 2 januari openbaar en digitaal toegankelijk zou zijn. Een waarschuwing van de Autoriteit Persoonsgegevens over mogelijke privacyrisico’s heeft dit plan echter vertraagd. Hierdoor blijft het archief voorlopig slechts deels openbaar. Bezoekers kunnen nu alleen online opzoeken welke dossiers op naam van verdachten staan en de papieren versies aanvragen.

Het aanvragen van dossiers is niet zomaar mogelijk. Aanvragers moeten een "onderzoeksbelang" aantonen, bijvoorbeeld als journalist, wetenschapper of nabestaande. Het CABR blijft voorlopig onder strikte voorwaarden beschikbaar, wat verdere digitalisering bemoeilijkt.

Niet alleen in Nederland wordt het initiatief met veel interesse gevolgd. In Duitsland, België en Israël wordt uitgebreid verslag gedaan van de lancering van het register. Zo meldde de Belgische omroep VRT dat vergelijkbare dossiers daar alleen na toestemming in het Rijksarchief kunnen worden ingezien.

ANP