Gespreksmarathon met informateur Putters begonnen: 'Als er maar zo snel mogelijk een kabinet komt'

"Als er maar zo snel mogelijk een kabinet komt", zei PVV-leider Geert Wilders voorafgaande een gesprek met informateur Kim Putters. Putters hoopt de formatie weer in beweging te krijgen door in een marathonsessie van twee dagen gesprekken te voeren met bijna alle politiek leiders. Maandag spreekt hij de fractieleiders van de zes grootste fracties PVV, BBB, GroenLinks-PvdA, NSC, D66 en VVD.

Eerst ontvangt Putters Wilders in zijn kamer in het Tweede Kamergebouw. "Wij zijn bereid om over steun voor Oekraïne te praten, omdat er zo snel mogelijk een kabinet moet komen", zei Wilders voorafgaand aan het gesprek tegen politiek verslaggever Sam Hagens.

Met het besluit van de PVV om te willen praten over "iedere vorm van hulp" aan Oekraïne, hoopt Wilders juist dat nieuwe kabinet sneller dichterbij te brengen.

De PVV was tot dusver tegen hulp aan het land dat 2 jaar geleden werd aangevallen door Rusland. Wilders maakte de draai van zijn partij dit weekend bekend. 

Ook zei Wilders dat een meerderheidskabinet nog steeds zijn voorkeur heeft, "maar een andere vorm kan ook."

Putters spreekt na Wilders achtereenvolgens met Caroline van der Plas (BBB), Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA), Pieter Omtzigt (NSC), Rob Jetten (D66) en Dilan Yeşilgöz (VVD). Dinsdag komen de andere partijleiders op bezoek, behalve Stephan van Baarle van DENK, die heeft bedankt voor de uitnodiging.

Impasse

De formatie is in een impasse beland na de gesprekken onder leiding van Ronald Plasterk met onderhandelaars van PVV, VVD, NSC en BBB. Partijleider Pieter Omtzigt van NSC vond dat de toenmalige informateur financiële stukken te laat had aangeleverd en was daar ontstemd over. Daarom had het voor hem geen zin meer om die ronde verder te praten.

Later voegde Omtzigt daaraan toe dat dit de druppel was en dat er meer irritaties waren, bijvoorbeeld over de verwijtende tweets die over en weer vlogen.

Gezamenlijke basislijn

Bovendien zagen de onderhandelaars van NSC een deelname aan een meerderheidskabinet met de PVV niet zitten. Zij vonden de afstand namelijk te groot waar het aankwam op de grondwet en de rechtstaat. De vier partijen hadden weliswaar afspraken gemaakt over een 'gezamenlijke basislijn' waar ook Omtzigt zich in kon vinden, maar door uitspraken uit het verleden en het verkiezingsprogramma van de PVV had hij er toch geen vertrouwen in.

NSC bleek wel bereid om steun te verlenen aan een minderheidskabinet van deze partijen.

De Tweede Kamer was afgelopen week met vakantie en daarom heeft Putters sinds zijn aantreden als informateur nog geen formele gesprekken gevoerd met partijleiders. Hij heeft die tijd gebruikt om te spreken met experts, ervaren bestuurders en (ex-)politici. De informateur heeft zich onder meer bij laten praten over alternatieven voor een meerderheidskabinet.

Een veelgenoemd alternatief is een extraparlementair kabinet. Dat is een kabinet dat werkt met een regeringsprogramma op hoofdlijnen en op zoek moet naar wisselende meerderheden in de Tweede Kamer. Omtzigt is hier een voorstander van. Onlangs liet ook Yeşilgöz weten dat haar voorkeur bij deze optie ligt.

Over de vraag waar een dergelijk kabinet precies aan moet voldoen, verschillen de meningen. Ook daar hoopt Putters duidelijkheid over te krijgen.

Hart van Nederland/ANP