Haal die handschoenen maar tevoorschijn: eerste herfstvorst komt eraan

Moet je de komende dagen vroeg de deur uit? Haal die handschoenen dan maar alvast uit de kast! Het klaart mooi op, en dat betekent dat we de zon veel gaan zien, maar in de kraakheldere nachten zakt de temperatuur als een baksteen. Mogelijk gaat het zelfs voor het eerst deze herfst vriezen.

Door meteoroloog Jordi Huirne

Een lagedrukgebied boven ons land veroorzaakte de afgelopen dagen nog grijs en nat herfstweer. In een strook over het midden van het land is in de eerste dagen van oktober al 30 tot ruim 50 millimeter gevallen. Normaal valt er in heel oktober 84 millimeter. Daar komt snel verandering in, want donderdag neemt een hogedrukgebied het stokje over. Het wordt droog en vrij zonnig herfstweer, maar in de heldere nachten kan het behoorlijk afkoelen tot rond het vriespunt.

Vorst aan de grond

In september kwam het al af en toe tot vorst aan de grond, voor het eerst op 13 september. Maar op de normale waarneemhoogte van anderhalve meter bleef de temperatuur boven het vriespunt. Op de eerste ‘gewone’ vorst moesten we dus nog wachten. Op 29 september scheelde het niet veel: in Woensdrecht (Brabant) werd het 1,5 graden. Aan de grond vroor het op verschillende plekken een beetje.

Lees ook:

Zonnige dagen in aantocht: ideaal terrasweer op komst

Inmiddels zijn de nachten alweer een stuk langer dan in september, en dat betekent dat de temperatuur onder ideale omstandigheden ook verder kan dalen. Deze ideale omstandigheden zijn een kraakheldere nacht met weinig wind. Bewolking werkt als een soort deken: warme lucht die de aarde uitstraalt, kan niet weg de atmosfeer in en blijft opgesloten, met een zachte nacht tot gevolg. Ook als er veel wind staat, koelt het langzamer af. Koude lucht is relatief zwaar en zakt naar het aardoppervlak, maar bij wind mengt warmere lucht van hogerop en stijgt de temperatuur weer.

Zonnige dagen en koude nachten

Het wolkendek dat woensdag nog over een groot deel van het land lag, trekt in de nacht naar donderdag naar het zuiden weg. Het klaart op, en bij een zwakke noordoostenwind koelt het in het oosten lokaal al af tot 2 graden. Aan de grond kan het heel plaatselijk iets vriezen.

Donderdag wisselen flinke zonnige perioden en wolkenvelden elkaar af. In het zuidoosten komt de meeste bewolking voor, en daar zou een beetje motregen kunnen vallen. Daar blijft de temperatuur steken op 13 graden, terwijl het verder naar de kust bij veel zon zo'n 16 graden kan worden.

Eerste vorst

De nacht naar vrijdag verloopt op de meeste plekken helder, en de wind valt vrijwel helemaal weg. Ideale omstandigheden dus voor een ijskoude nacht. In het noordoosten en oosten kan de temperatuur zakken tot het vriespunt, met mogelijk de eerste vorst van het winterseizoen 2025.

Koudste nacht

Na een vrij zonnige vrijdag met weinig wind uit het noordoosten en maxima tussen de 14 en 16 graden, volgt de koudste nacht. Zaterdag kan het in de vroege ochtend rond zonsopkomst op de koudste plekken in het binnenland afkoelen tot iets onder het vriespunt. De eerste lokale vorst in ons land valt dan ruim twee weken vroeger dan gemiddeld, dat is namelijk 21 oktober. Na een schitterende zaterdag met veel zon, weinig wind en maxima tot wel 17 graden aan toe, verloopt de nacht naar zondag minder koud door bewolking en meer wind.